Dinkulturu.org olarak Yeni Ölçme Değerlendirme Yönetmeliğine göre hazırladığımız Ortaokul & İHO .  Temel Dini Bilgiler (İslam-2) Dersi 1.Dönem 2.açık uçlu yazılı sorularını sayfanın altındaki bağlantıdan ister PDF formatında isterseniz de düzenlenebilir word formatında indirebilirsiniz. Özellikle yeni ölçme ve değerlendirme yönetmeliğine göre hazırladığımız farklı tarzlardaki birçok soruyu kendinize veya okuldaki din kültürü ve ahlak bilgisi zümresi kararı doğrultusunda veya bulunduğunuz il/ilçenin hazırlamış olduğu ortak Temel Dini Bilgiler(İslam-2) yazılı sınav senaryolarını da dikkate alarak oluşturacağınız senaryoya göre düzenleme veya güncelleme yaparak kullanabilirsiniz. 1. dönem 2. Temel Dini Bilgiler dersi yazılı örneği olarak hazırladığımız bu çalışmada özgün, net cevaplı ve basit ve karmaşık düzey olmak üzere her türlü senaryoya göre kullanabileceğiniz nitelikte sorulardan oluşmaktadır. Yeni sınav sistemine göre hazırladığımız Ortaokul Temel Dini Bilgiler dersi 1. dönem 2. yazılı örneği Milli Eğitim Bakanlı tarafından dönem başında açıklanan ortak sınav tarihlerine kadar işlenen konuları kapsamaktadır. Hazırlamış olduğumuz Temel Dini Bilgiler (İslam-2) 1.dönem 2. yazılı örneğini çıktı almadan önce kendi okul bilgilerinize göre düzenlemeyi unutmayınız.

Ölçme değerlendirme standartlarını da dikkate alarak hazırladığımız Temel Dini Bilgiler (İslam-2) 1.dönem 2.yazılı açık uçlu klasik yazılı kağıdı örneğini öğrencilerinize yönelik hazırlayacağınız sınavlarda kendi tercihinize göre güncelleme yaparak kullanabilirsiniz. Soruları hazırlarken öğrencileri ikilem içerisinde bırakmayacak, cevabı net ve kısa cevaplı olmasına özen gösterdik. Kullanamadan önce hızlıca bir kontrol etmeyi ihmal etmeyiniz. 

Dökümanı Word Formatında İndirmek İçin Tıklayınız Kapat

 

Ortaokul-İHO Temel Dini Bilgiler (İslam-2) 1.Dönem 2.Yazılı (Açık Uçlu Sorular)

Perşembe, 28 Aralık 2023 13:20

613.58 KB

633

İndir

 

Ortaokul-İHO Temel Dini Bilgiler (İslam-2) 1.Dönem 2.Yazılı (Açık Uçlu Sorular) Kolay

Perşembe, 28 Aralık 2023 13:28

619.11 KB

530

İndir

4.Sınıftan 12. sınıfa kadar bütün sınıf düzeylerine yönelik başta Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi olmak üzere Temel Dini Bilgiler, Kur'an-ı Kerim dersi, Peygamberimizin Hayatı derslerine yönelik hazırlamış olduğuz tercihinize göre word ve PDF dosya şeklinde indirebileceğiniz 1. dönem 2. yazılı örneklerinin tamamına bu sayfadan erişebilir, dilediğinizi indirebilirsiniz.

konu anlatım

4. Bir Dua Tanıyorum: Âmentü Duası ve Anlamı

4. Bir Dua Tanıyorum: Âmentü Duası ve Anlamı “Âmentü” inandım demektir. İslam dinindeki imanın şartları amentü terimiyle ifade edilir. Âmentü duası olarak bilinen bu duada imanın şartları sıralanmakta ve dua Kelime-i  Şehadet’le bitmektedir. Amentü Duası'nın Okunuşu 1. Âmentü billâhi ve melâiketihî ve kütübihî ve rusülihî ve’l-yevmi’l-âhiri ve bi’l-kaderi hayrihî  e şerrihî minallâhiteâlâ ve’l-ba‘sü ba‘de’l-mevti hakkun. 2. Eşhedü enlâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne muhammeden abduhû ve rasûlüh. Amentü Duası'nın Türkçe Anlamı 1. Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe, kadere, hayır ve şerrin Allah’tan geldiğine inandım. Öldükten sonra diriliş haktır. 2. Allah’tan başka ilâh olmadığına, Hz. Muhammed’in O’nun kulu ve elçisi olduğuna şahitlik ederim. Tamamını Oku

İslam'ı Tanıyalım

4. Çevremi Temiz Tutarım

4. Çevremi Temiz Tutarım Yanınızdan geçen birinin yere çöp atması veya tükürmesi size ne hissettirir? Çevre, bütün canlıların yaşadığı ve kullandığı ortak alandır. İnsanlar ve diğer tüm canlılar Allah’ın (c.c.) mükemmel şekilde yarattığı bu çevrede birlikte yaşarlar. Bu yüzden de temizlik konusunda gerekli hassasiyetin gösterilmesi gerekir. Çünkü ortak olarak kullanılan çevrenin kirletilmesi bir başkasının da güzel ve temiz bir çevrede yaşamasına engeldir. Çevresini temiz tutan ve koruyan kişi, diğer canlıların yaşamına saygılı davranmış olur. Yüce Allah, evrendeki her şeyi insanların yararlanması için13 belli bir düzen ve uyum içinde yaratmıştır.14 “O, yedi göğü tabaka tabaka yaratandır. Rahman’ın yaratılışında hiçbir uyumsuzluk göremezsiniz. Bir kere daha bak! Hiçbir çatlak ve düzensizlik görüyor musun?”15 ayeti, evrenin mükemmel bir şekilde yaratıldığının kanıtıdır. Allah (c.c.) bizden bu mükemmel evreni temiz tutmamızı ve korumamızı istemiştir. Çünkü insanların tabiata zarar veren davranışlarda bulunması insan sağlığını tehdit eder ve çeşitli sıkıntılara sebep olur. Hz. Peygamber çevre temizliğine çok önem vermiş ve bu konuda Müslümanlara örnek olmuştur. Hz. Muhammed (s.a.v.) “Yolları ve gölgelikleri, insanların oturup dinlendikleri yerleri kirletmekten sakının.”16 buyurarak insanları çevrenin temizliği konusunda uyarmıştır. Ayrıca insanlara ağaç dikmeleri konusunda tavsiyelerde bulunmuş17, yoldan eziyet veren bir taşı kaldırmanın bile bir iyilik olduğunu ifade etmiştir.18 Çevre temizliği hem insanlık görevimiz hem de dinimizin bir emridir. Bu yüzden okulumuzu, evimizi ve çevremizi temiz tutmalı ve bu konuda gerekli özeni göstermeliyiz. Kapımızın önünü temizlemeli, yollara çöp atmamalıyız. Doğayı korumalı ve canlılara zarar  ermemeliyiz. Denizleri, gölleri kirletmemeli aksine çevremizi güzelleştirmek için elimizden geleni yapmalıyız. Böylece hem Allah’ın (c.c.) emanetini koruruz hem de insanların sağlıklı, mutlu bir şekilde yaşamasına katkı sağlarız. Tamamını Oku

Din ve Temizlik

İndirme Test

   

PDF İndir

Dosyayı İndirmek İçin Tıklayınız

File name: 8. Sınıf LGS Deneme 2

6915 0 0 31.59KB

 

PDF İndir

 

Dosyalar:

Dosya İsmi

Son Değişiklik

Boyut

İndirilme

4.Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 2.Dönem 2.Yazılı (ABC Optik Uyumlu)

Çarşamba, 17 Mayıs 2023 09:23

1.8 MB

18.444

İndir

Tamamını Oku

Günlük Hayattaki Dini İfadeler

3. Bir Dua Tanıyorum: Sübhaneke Duası ve Anlamı

İlk öğrendiğiniz dualar hangileridir? Dua; insanın bütün samimiyetiyle Yüce Allah’a yönelmesi, isteklerini O’na iletmesi, O’ndan yardım dilemesi ve O’na güvenmesidir. Hz. Muhammed (s.a.v.) Müslümanlara Allah’a (c.c.) nasıl dua edileceğini göstermiş ve çeşitli dualar öğretmiştir. Sübhaneke duası, Hz. Peygamberin öğrettiği dualardandır. Sübhaneke duasıyla Allah’ın (c.c.) yüceliği ifade edilir. Tekbir ile namaza başlarken ilk olarak bu dua okunur ve her namazda O’nun yüceliği övülür. Çocuklara da ilk öğretilen dualardandır. Cenaze namazlarında da okunan bu dua hayatın her anında O’na olan saygıyı ve övgüyü ifade etmenin güzel bir yoludur. Okunuşu Sübhâneke Allâhümme Ve bi hamdik. Ve tebâra kesmük. Ve teâlâ ceddük.Ve celle senâük.* Ve lâ ilâhe ğayruk. Anlamı Allah’ım! Sen tüm eksikliklerden uzaksın. Seni daima överim. Senin adın kutludur. Senin şanın her şeyden üstündür. Senin övgün yücedir. Senden başka ilah yoktur. Tamamını Oku

Günlük Hayattaki Dini İfadeler

3. Bir Sure Tanıyorum: Fâtiha Suresi ve Anlamı

3. Bir Sure Tanıyorum: Fâtiha Suresi ve Anlamı  Fâtiha suresi Mekke’de indirilmiştir ve 7 ayetten oluşmaktadır. Kur’an-ı Kerim’in en başında yer alan suredir. Bu surede Yüce Allah’a hamd edilmesinden, Allah’ın (c.c.) tek olduğundan, sadece Allah’a (c.c.) ibadet edileceğinden ve sadece O’ndan yardım istenileceğinden bahsedilir. Surenin sonunda yanlış yolda olmaktan korunmak ve doğru yolda olmak için dua edilir. Surede Yüce Allah‘tan nelerin isteneceği, ayrıca istemenin en güzel şekli de öğretilmektedir. Buna göre istemenin şartları; önce ne istediğini bilmek sonra ona gerçekten ihtiyacı olduğunu belirtmek daha sonra da onu elde etmek için yapılması gerekeni yapmaktır. Böylece gerçek dua, nimeti sadece istemek değil o nimete ulaşmanın doğru yoluna girmek ve o yolda sabırla ilerlemektir.   Okunuşu 1. Bismillâhirrahmânirrahîm 2. Elhamdü lillâhi rabbi’l âlemin, 3. errahmânir-rahîm, 4. mâliki yevmiddîn, 5. iyyâke na’büdü ve iyyâke nestaîn, 6. ihdinas-sırâtal müstakîm, 7. sırâtallezîne en’amte aleyhim, ğayril mağdûbi aleyhim veleddâllîn.   Anlamı 1. Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla 2. Hamd (övme ve övülme) âlemlerin Rabb’i olan Allah’adır. 3. O, Rahman ve Rahîmdir. 4. Hesap gününün sahibidir. 5. Rabb’imiz! Yalnızca sana kulluk eder ve yalnızca senden yardım dileriz. 6. Bizleri doğru yola ilet. 7. Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna, gazaba uğramışların ve sapmışların yoluna değil.   Fâtiha suresi namazın her rekâtında okunan bir suredir. Kültürümüzde her duanın sonunda, Kur’an-ı Kerim okunduktan sonra, kabir ziyaretlerinde, cenazelerde, yatmadan önce, zor ve sıkıntılı anlarda okunan bir suredir. Bununla birlikte her zaman ve her durumda Fâtiha suresi okunarak dua edilebilir.   Tamamını Oku

Güzel Ahlak

3. Evimi ve Okulumu Temiz Tutarım

3. Evimi ve Okulumu Temiz Tutarım “Aslan yattığı yerden belli olur.” atasözünden ne anlıyorsunuz? İnsanlar zamanının çoğunu aileleriyle birlikte evlerinde geçirir. Yaşadıkları yerin temiz ve düzenli olması aile bireylerinin mutlu ve huzurlu yaşamasını sağlar. Ortak kullanılan alanların ve eşyaların temizliği sağlığımız açısından da önemlidir. Çünkü yaşadığımız yer ve ailemizle ortak kullandığımız eşyalar temiz olmazsa hastalanabilir ve diğer aile bireylerine bu hastalığı bulaştırabiliriz. Ayrıca dışarıdan geldiğimizde başta el ve ayak olmak üzere gereken beden temizliğine dikkat etmeliyiz. Gerekiyorsa giysilerimizi hemen değiştirmeli, eşyalarımızı ortalıkta bırakmamalıyız. Kendi eşyalarımızı ve ortak kullandığımız eşyaları temiz ve düzenli kullanmalıyız. Böylece aile bireylerine saygılı davranmış olur ve bireyler arasındaki sevgi bağını güçlendiririz. Evde yaşayan her birey evin temiz ve düzenli tutulması için üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmelidir. Uyandıktan sonra yatağını toplamalı, yemek yedikten sonra sofrayı kaldırmalıdır. Tuvalet, banyo ve lavaboların temizliğine dikkat etmelidir. Evin temizliği konusunda büyüklere yardımcı olunmalıdır. Kitaplar, defterler, giysiler düzenli bir şekilde yerine konulmalıdır. Aile bireylerinin düzenli ve tertipli olması onlara kolaylık ve rahatlık sağlar. Ayrıca kapı önünün temizlenmesi ve çöplerin zamanında atılması evimizin çevresini güzelleştirir. Herkes kendi evinin önünü temizlediği takdirde tüm sokaklar tertemiz olur. Hz. Muhammed (s.a.v.) “Evlerinizi ve civarını temiz tutunuz.”11 buyurarak bu konuda Müslümanların gereken özeni göstermelerini istemiştir. Evlerimizin temizliği kadar okulumuzun temizliğine de dikkat etmemiz gerekir. Arkadaşlarımızla ortak kullandığımız okulumuzun temiz olması hem sağlığımız hem de arkadaşlarımıza olan saygımız açısından önemlidir. Çünkü ortak kullandığımız bu alanların kirletilmesi diğer arkadaşlarımızın sağlıklı bir şekilde yaşamalarına engeldir. Temiz bir okulda eğitim görmek herkesin hakkıdır. Okuldaki eşyalara zarar vermemeli, onları özenle kullanmalıyız. Sınıfın temizliği ve sağlımız için sınıfta koşmamalı, teneffüslerde sınıfı havalandırmalıyız. Evimizde yere çöp atmadığımız gibi sınıfa veya bahçeye de çöp atmamalıyız. Hatta yerde çöp veya rahatsızlık verici bir şey gördüğümüzde Hz. Muhammed’in (s.a.v.) “Rahatsızlık veren şeyi yoldan kaldırmak sadakadır.”12 tavsiyesini hatırlayarak onu kaldırmalıyız. Kâğıt israfından kaçınmalı, kâğıt atıklarını geri dönüşüm kutularına bırakmalıyız. Böylece okulumuzda derslerimizi daha huzurlu ve mutlu işleriz. Tamamını Oku

Din ve Temizlik

3. Kur’an-ı Kerim

Allah (c.c.), insanları doğru yola yöneltmek ve onlara bilmediklerini öğretmek için ilahi kitaplar göndermiştir. Allah (c.c.) tarafından Hz. Muhammed’e (s.a.v.) gönderilen son ilahi kitap Kur’an-ı Kerim’dir. Kur’an-ı Kerim baştan sona Yüce Allah’ın sözüdür. Kur’an-ı Kerim olaylara ve durumlara göre yirmi üç yıl boyunca parça parça indirilmiştir. Bu durum Kur’an-ı Kerim’in anlaşılmasını ve uygulanabilmesini kolaylaştırmıştır. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) yaşadığı toplumun dili Arapça olduğu için Kur’an-ı Kerim Arapça olarak indirilmiştir. Kur’an-ı Kerim, kıyamete kadar Allah’ın (c.c.) koruması altındadır. Konuyla ilgili olarak Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz o zikri (Kur’an’ı) biz indirdik biz! Onun koruyucusu da elbette biziz.”19 Kur’an-ı Kerim’in korunarak kıyamete kadar geçerli olması onun tüm insanlara gönderildiğinin de bir göstergesidir. Bu nedenle Kur’an’da yer alan emir ve yasaklar tüm insanlara hitap etmektedir. Kur’an-ı Kerim insanları doğru yola iletmek için gönderilen bir rehberdir. İyiye ve güzele yönlendirip yanlış davranışlardan sakındırır. Bu nedenle Kur’an-ı Kerim’e uygun yaşamak insanın hem bu dünyada hem de ahirette mutlu olmasını sağlar. Kur’an-ı Kerim‘in İç Düzeni İslam dininin temel kaynağı Kur’an-ı Kerim’dir. Kur’an-ı Kerim’in kendine has bir düzeni vardır. Kur’an’ın iç düzenine ilişkin kavramlar ayet, sure ve cüzdür. Ayet Kur’an-ı Kerim’in her bir cümlesine ayet denir. Ayetlerin uzunlukları ve ifade ettikleri anlamları genellikle birbirinden farklıdır. Ayetler, içlerinde ayet numaralarının yazılı olduğu küçük yuvarlak işaretlerle ayrılmıştır. Bu işaretlere durak denir. Ayetlerin Kur’an-ı Kerim’in neresinde yer alacağı, uzunluğu kısalığı ve durulacak yerler Hz. Muhammed (s.a.v.) tarafından belirlenmiştir. Kur’an-ı Kerim’deki bazı ayetler birkaç harften oluşabilmektedir. Bazıları ise bir sayfanın tamamını kaplar. Ayrıca özel bir isme sahip olan ayetler de vardır. Örneğin; Bakara suresinin 255. ayeti, “Ayete’l-Kürsi” ismiyle ifade edilir. İlk inen ayetler Alak suresinin ilk beş ayetidir. Sure Kur’an-ı Kerim’de başı ve sonu belli olan, farklı sayılarda ayet içeren bölümlere sure denir. Kur’an-ı Kerim’de toplam 114 sure vardır. Sureler besmele ile başlar ve uzunlukları birbirinden farklıdır. Kur’an-ı Kerim’deki surelerin her birinin özel bir ismi vardır. Sureler bu isimlerini; içinde geçen bir olay veya konudan, bir peygamber isminden, önemli kişi ve topluluk isimlerinden veya surede bahsedilen bir canlının isminden almışlardır. Örneğin Lokman suresinde Hz. Lokman’ın (a.s.) oğluna verdiği öğütlerden bahsedilmekte, Cuma suresinde Cuma namazının Müslümanlara farz kılındığı belirtilmektedir. Cüz Kur’an-ı Kerim’in yirmi sayfadan oluşan her bir bölümüne cüz denir. Kur’an-ı Kerim’de otuz cüz vardır. Her cüz, sayfa kenarında bulunan ve gül şeklinde olan bir işaretle birbirinden ayrılır. Şeklinden dolayı bu işaretlere cüz gülü denir. Kur’an-ı Kerim’in cüzlere ayrılmış olması okuyanlar için kolaylık sağlar. Bu sayede hafızlar ezberlerini daha rahat yaparlar. Ayrıca Kur’an-ı Kerim’in hatmedilmesi de kolaylaşır. Hatim: Kur'an-ı Kerim’i ilk suresi olan Fâtiha suresinden başlayıp en son suresi olan Nas suresine kadar okumaktır.  Hafız: Kur’an’ı başından sonuna kadar ezberleyen kimsedir. Tamamını Oku

İslam'ı Tanıyalım

5. Bir Dua Tanıyorum: Salli ve Barik Duaları ve Anlamları

5. Bir Dua Tanıyorum: Salli ve Barik Duaları ve Anlamları Hz. Muhammed’e (s.a.v.) olan sevgi ve saygınızı nasıl ifade edersiniz? Hz. Muhammed (s.a.v.) için yapılan özel dualara “salavat duası” denir. Salli ve Barik duaları da Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ailesi için okunan iki salavat duasıdır. Yüce Allah sık sık Hz. Muhammed (s.a.v.) için dua edilmesini ve selamlanmasını istemiştir.15 Bu istek doğrultusunda Müslümanlar, Hz. Peygamber için dua eder; onun için Allah’tan (c.c.) bolluk, bereket, rahmet ve mağfiret ister. Böylece Hz. Peygambere olan sevgi, saygı ve bağlılıklarını göstermiş olurlar. Hz. Muhammed (s.a.v.), “Kıyamet günü insanların bana en yakını, bana en çok salavat getirendir.”16 ve, “…Bana salavat getirin. Çünkü nerede olursanız olun, salavatınız bana ulaşır.”17 buyurarak kendisi için dua edilmesinin önemini belirtmiştir. Müslümanlar her namazın son oturuşunda bu iki duayı okurlar. Müslümanlar, Salli ve Barik dualarında Hz. İbrahim’i (a.s.) ve ailesini de hatırlar. Çünkü Hz. Muhammed’in (s.a.v.) soyunun dayandığı Hz. İbrahim (a.s.) büyük bir peygamberdir. Allah (c.c.) ona ve ailesine pek çok nimetler ihsan etmiştir. Böylelikle Müslümanlar Yüce Allah’ın ona ve ailesine verdiği nimetleri, Hz. Peygambere ve ailesine de vermesi için dua ederler. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ailesine ve akrabalarına Ehl-i Beyt (ev halkı) denir. Ancak Ehl-i Beyt kavramı özel olarak şu beş kişi için kullanılır: Hz. Muhammed (s.a.v.), Hz. Fâtıma (r.a.), Hz. Ali (r.a.), Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.). Müslümanlar, Hz. Peygamberi ve onun mübarek ailesini çok sever, onları saygıyla anar ve kendilerine örnek alırlar. Salli Duası'nın Okunuşu Allahümme Salli alâ Muhammedin ve alâ âli-Muhammed. Kemâ salleyte alâ İbrahime ve alâ âli-İbrahim. İnneke hamîdün-mecîd. Salli Duası'nın Anlamı Allah’ım, Hz.Muhammed’e ve ailesine tıpkı Hz. İbrahim’e ve ailesine salât ettiğin gibi salât et. Şüphesiz Sen; en çok övülen ve en yüce olansın. Salli Duası'nın Anlamı Allahümme bârik alâ Muhammedin ve alâ âli-Muhammed. Kemâ bârekte alâ İbrahime ve alâ  li-İbrahim. İnneke hamîdün-mecîd. Allah’ım, Hz.Muhammed’i ve ailesini tıpkı Hz. İbrahim’i ve ailesini bereketli kıldığın gibi bereketli kıl. Şüphesiz Sen; en çok övülen ve en yüce olansın. Tamamını Oku

Hz. Muhammed'i (s.a.v.) Tanıyalım

2. Bedenimi ve Giysilerimi Temiz Tutarım

2. Bedenimi ve Giysilerimi Temiz Tutarım Uzun süre yıkanmadığımızda insanlarla ilişkilerimizde ne gibi sorunlar yaşarız? Beden temizliği, bedenin her türlü kirden arındırılmasıdır. Temizliğe de ilk olarak beden temizliğinden başlamamız gerekir. Ellerimizin ve ayaklarımızın temizliğine, tırnaklarımızın  akımına, dişlerimizin fırçalanmasına, saçlarımızın taranmasına ve vücudumuzun düzenli olarak yıkanmasına özen göstermeliyiz. Beden temizliğinin yanı sıra elbiselerimizin temizliğine de dikkat etmeliyiz. Çünkü bedenimiz ne kadar temiz olursa olsun elbiselerimiz kirliyse bedenimiz de kirlenir. Aynı şekilde elbiselerimiz ne kadar temiz olursa olsun bedenimiz kirliyse elbiselerimiz de kirlenmiş olur. Bedenimizin ve elbiselerimizin temiz olması insanlarla olan ilişkilerimizi de etkiler. Giyimine ve bedenine özen gösteren kimseler toplum tarafından iyi karşılanır ve onlara saygı duyulur. Bu yüzden de elbiselerimizin temiz ve düzenli olması son derece önemlidir. Beden temizliği denilince akla öncelikle el ve yüz temizliği gelir. Ellerimiz ve yüzümüz, gün içinde çok çabuk kirlenir. Bundan dolayı hem ellerimizi hem de yüzümüzü sık sık yıkamalıyız. Mikroplar, temiz olmayan ortamlarda ürer. Musluklar, kapı kolları, merdiven korkulukları, meyve ve sebzeler gibi günlük hayatta kullandığımız veya dokunduğumuz pek çok şeyde çeşitli mikropların barınması mümkündür. Çevremizdeki eşyalara dokunduğumuzda veya kirli ortamlarda bulunduğumuzda mikroplar vücudumuza bulaşır ve bu da hastalanmamıza sebep olabilir. Bu sebeple günlük hayatımızda temizliği bir alışkanlık hâline getirmeli, ellerimizi sık sık yıkamalıyız. Beden temizliği hakkında dikkat etmemiz gereken konulardan biri de tırnak temizliğidir. Tırnak temizliği, el ve ayak temizliğinin tamamlayıcı ögesidir. Bizler bunun bilincinde olmalı, tırnaklarımızı düzenli aralıklarla kesmeliyiz. Uzamış tırnakların; ağız, burun ve göz ile temas edebileceğini unutmamalıyız. Tırnaklarımızı sürekli bakımlı ve temiz tutmalıyız. Kişisel temizliğin en önemli parçalarından biri de banyo yapmaktır. Banyo yapmak, beden sağlığımız için çok önemlidir. Çünkü toz, kir ve ter derimizin gözeneklerini kapatır. Yapacağımız banyo ise gözenekleri açar ve bizi rahatlatır. Dinimize göre özellikle cuma günleri boy abdesti alıp banyo yaparak temizlenmek sünnettir. Yani Peygamberimizin (s.a.v.), yaptığı ve bizlere de tavsiye ettiği güzel bir davranıştır. Peygamberimiz (s.a.v.) bu konuyla ilgili bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Her yedi günde (en az) bir (kez) yıkanmak, Allah’ın her Müslüman üzerindeki hakkıdır.”1 Saçların bakımlı ve temiz tutulması da beden sağlığımız açısından önem taşır. Bu sebeple saçımızın temiz ve bakımlı olmasına özen göstermeliyiz. Ağız ve diş temizliğine de önem vermeliyiz. Dişlerimizi günde en az iki kez fırçalamalıyız. Diş fırçamızı üç ya da dört ayda bir değiştirmeliyiz. Düzenli aralıklarla dişlerimizi diş hekimine kontrol ettirmeliyiz. Peygamberimiz (s.a.v.), ağız ve diş sağlığına büyük önem vermiştir. Ağzını ve dişlerini, ucunu fırça hâline getirdiği misvak denilen bir ağaç parçasıyla sık sık temizlemiştir. “Ümmetime zor gelmeyeceğini bilseydim her abdestten önce misvak kullanmalarını emrederdim.”2 buyurmuştur. Başka bir hadisinde de “Misvak kullanınız. Çünkü misvak ağzı temizler, Allah’ın rızasını kazandırır.” 3 buyurarak ağız ve diş sağlığımıza önem vermemizi istemiştir. Giysiler, vücudumuzla doğrudan temas hâlindedir. O hâlde bedenimizin temizliğine olduğu gibi elbiselerimizin temiz olmasına da özen göstermeliyiz. İç çamaşırlarımızı sık sık, mümkünse her gün değiştirmeliyiz. Dış giysilerimizi temiz ve özenli kullanmalıyız. Okuldan gelince elbiselerimizi askıya asmalı ve günlük kıyafetlerimizi giymeliyiz. Pis, mikrop barındıran ortamlarda oynamamalıyız. Ayakkabılarımızın her zaman boyalı ve temiz olmasına önem vermeliyiz. İslamiyet, elbise temizliğine büyük önem vermiştir. Sevgili Peygamberimize (s.a.v.) ilk gelen ayetlerden biri, giysilerin temiz tutulmasıyla ilgilidir. Bu ayette Hz. Muhammed’e (s.a.v.) ve onun şahsında tüm Müslümanlara hitaben, “Elbiseni tertemiz tut.”1 buyrulmuş ve giysilerin temiz tutulması emredilmiştir. Başka bir ayette de Allah (c.c.), “Ey âdemoğulları! Her mescitte ziynetinizi takının (güzel ve temiz giyinin). Yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü o, israf edenleri sevmez.”2 buyurarak temiz ve güzel giyinmeyi tavsiye etmiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.), elbiselerinin temiz olmasına önem verir, saçını ve sakalını temiz tutardı. İnsanların yanına kıyafeti, saçları dağınık hâlde çıkmazdı. Bir gün Peygamberimiz (s.a.v.), Mescid-i Nebi’de iken saçı, sakalı birbirine karışmış, kötü görünümlü bir kişi onu ziyarete gelmişti. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) onu, dışarı çıkıp kendisine çekidüzen vermesi konusunda uyarmış, o kişi de derhâl bunu yerine getirmiştir. Dönüp geldiğinde ise Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Sizden birinizin o şekilde karmakarışık gelmesinden, böylesi daha iyi değil mi?”3 Tamamını Oku

Din ve Temizlik

2. Dilek ve Dualarda Geçen Dinî İfadeler

Bir arkadaşımız hastalandığında ona hangi sözlerle geçmiş olsun deriz? Günlük hayatımızda bazen kendimiz bazen de çevremizdeki insanlar için çeşitli dileklerde bulunur, dualar ederiz. Hayatımızın her anında kullandığımız dilek ve dua cümleleri gönlümüzü rahatlattığı gibi karşımızdaki insanlara da sevgimizi yansıtır. Bu dilek ve dualarımızın hepsinde Allah’ı (c.c.) hatırlar ve yüceltiriz. Aynı zamanda Allah’ın (c.c.) yardımını isteriz. Dilek ve dua ifadeleri dilimize öyle yerleşmiştir ki onlar olmadan konuşmalarımız eksik ve zayıf kalır. Bir kişiden iyilik ve yardım gördüğümüzde, “Allah razı olsun.” diyerek o kişinin Allah’ın (c.c.) hoşnut olacağı bir kul olması için dua etmiş oluruz. Birini yolcu ederken “Allah’a emanet ol.” deriz. O da bize “Allah’a ısmarladık.” diyerek karşılık verir. Bir hastayı ziyaret ettiğimizde “Allah şifalar versin.” ifadesini kullanır, böylece Rabbimizin yardımıyla iyileşmesi için dua ederiz. Yapacağımız bir iş için veya bir buluşmaya gideceğimiz zaman “İnşallah” diyerek o işin Allah’ın (c.c.) dilemesi ile gerçekleşeceğine inanırız. Bir olay veya durumla karşılaştığımızda, şaşkınlık veya sevinç hallerimizde Allah’ın (c.c.) istediği olur anlamında “Maşallah” deriz. Ders çalışan veya sınava hazırlanan birine “Allah zihin açıklığı versin.”, alışveriş yaparken “Allah bereket versin.”, bir işle uğraşan kişiye “Allah kolaylık versin.”, yakını ölen birine “Allah sabır versin.”, bebeği olan birine “Allah analı babalı büyütsün.” gibi dileklerde bulunur, dualar ederiz. Günlük konuşmalarımızda kullandığımız tüm bu dilek ve dualar Yüce Allah’a olan bağlılığımızı hayatımızın her anında ifade etmemizi sağlar. Ayrıca bu ifadeler insanlar arasındaki ilişkileri güzelleştirir. Kendimiz için böyle dilek ve dualarda bulunulması nasıl hoşumuza gidiyorsa, başkalarına bu dileklerde bulunmak da onları hoşnut eder. İnsanlar arasında sevginin artmasını sağlar. Hz. Peygamber, kendimiz için isteğimiz güzel şeyleri başkaları için de istememiz gerektiğini şu hadisiyle ifade etmiştir: “Hiçbiriniz kendisi için istediğini mümin kardeşi için de istemedikçe iman etmiş olmaz.”15 Tamamını Oku

Günlük Hayattaki Dini İfadeler

2. İnsani İlişkilerin Temeli: Sevgi ve Saygı

2. İnsani İlişkilerin Temeli: Sevgi ve Saygı İnsanların birlikte yaşayabilmeleri için gereken en önemli şey sevgi, saygı ve merhamettir.  evginin ve merhametin olmadığı yerde insanlar arasında kin ve nefret yaygınlaşır. Bu yüzden sevgi bizler için önemlidir. Yüce Allah bizlere iyilikle, sevgiyle ve birbirimize yardım ederek yaşamamızı öğütlemiştir.4 Sevgi; insanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönelten duygudur. Sevgi insanı insan yapan en önemli değerdir. Sevgi sayesinde insanlar birbirlerine şefkat ve merhamet duyar, birbirlerinin iyiliğini ister ve kötülük yapmaktan kaçınırlar. Sevdiğimiz zaman insanlara zarar vermeyi düşünmez, onların ihtiyacı olan konularda yardımcı olmak isteriz. Arkadaşlarımızla iyi geçinir, sevinçlerimizi paylaşarak çoğaltmaya, üzüntülerimizi ise paylaşarak azaltmaya çalışırız. Sevginin olmadığı ortamlarda ise kötü davranışlar ortaya çıkar ve toplumun huzuru bozulur.   Severek yapılan her şey daha güzeldir. Severek yapılan iş hem zevkle yapılır hem de daha güzel sonuçlar verir. Sevmeden yapılan iş ise insana çok zor gelir. Okula severek giden öğrenci derslerinde daha başarılı olur. İşini severek yapan bir doktor hastalarına gülümser onlara yardımcı olmaktan mutluluk duyar. Böylece hastalar da kendilerini daha iyi hisseder. İşini severek yapan marangoz bir şeyler üretiyor olmaktan zevk alır. Böylece daha güzel ürünler ortaya çıkarabilir. Kısacası sevgi gibi bir nimet sayesinde yapılan bütün güzel işler insana mutluluk ve huzur verir. Arkadaşlarımızla ve çevremizdeki insanlarla huzur içinde yaşayabilmemiz için sevginin yanında saygı da gereklidir. Saygı; bir kimseye, bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranma, başkalarını rahatsız etmekten çekinme duygusudur. Birbirine saygı duymayan insanların bir arada yaşaması çok zordur. Çünkü bu kişiler karşılarındakileri sürekli kendi bakış açılarına ve zevklerine göre değerlendirirler. Oysaki kişilerin duygu, düşünce ve zevkleri farklıdır ve bu durum gayet doğaldır. Farklı düşünce ve davranışlar başkalarına zarar vermediği sürece zenginliktir. Herkes aynı oyunu sevmek veya aynı rengi beğenmek zorunda değildir. Bu nedenle sadece bizim tercihlerimizin ve beğendiklerimizin en güzel olduğunu düşünmemeliyiz. Farklılıkların aramızda huzursuzluk oluşturmasına ve bu yüzden aramızdaki sevginin azalmasına izin vermemeliyiz.   Anne Babayla İlişkiler

“Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anaya babaya iyi davranmanızı kesin olarak emretti. Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara ‘Öf!’ bile deme, onları azarlama, onlara tatlı ve güzel söz söyle.” (İsrâ suresi, 23. ayet.)

“Rabbin hoşnutluğu anne babanın hoşnutluğuna bağlıdır. Rabbin öfkesi ise, anne babanın öfkesine bağlıdır.” (Tirmizî, Birr, 3.)

  İnsan bakıma muhtaç olarak doğar. Anne, baba ya da büyüklerinin desteği ile hayata tutunur. Yeme, içme, giyinme, barınma gibi temel ihtiyaçları aile büyükleri tarafından karşılanır. Anne ve babalar, çocukları için her türlü fedakârlığı yapar. Çocuklarıyla ilgilenir, sorunlarını çözmede onlara yardımcı olurlar. Sevgi ve merhametle çocuklarını büyütür, çocuklarına maddi ve manevi her türlü konuda destek verirler. Tüm bu fedakârlıkları da karşılıksız olarak yaparlar. İslam dini anne baba hakkına büyük önem verir. Yüce Allah “Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anaya babaya iyi davranmanızı kesin olarak emretti...”5 buyurarak anne baba hakkının önemini vurgulamıştır. Aile içinde çocukların anne babalarına karşı bazı sorumlulukları vardır. Çocuğun en temel görevi, onu fedakârlıklarla büyüten anne ve babasına ve aile büyüklerine iyi davranmaktır. Onların dine uygun olan isteklerini yerine getirmektir. Kur’an-ı Kerim’de “Biz insana anne babasına iyi davranmayı emrettik...”6 buyrularak anne ve babaya iyi davranılması istenmektedir. Anne ve babanın rızasını alarak hareket etmek, onların hoşnutluğunu kazanmak gerekir. Bu konuda Hz. Peygamber, “Rabbin hoşnutluğu anne babanın hoşnutluğuna bağlıdır...”7 buyurarak anne babanın rızasını almanın önemine dikkat çekmiştir. Anne babamız ve aile büyüklerimize karşı saygılı davranmamız önemlidir. Aile büyüklerinin, dine uygun olarak verdikleri görevi yerine getirmek, uyuyan ya da çalışan biri varsa sessiz olmak, misafir gelince ilgilenmek, büyüklerin ellerini öpmek ve daha birçok davranış aile içindeki saygının göstergesidir. İnsanların zor zamanlarında yardım isteyeceği ilk kişiler aile bireyleridir. Çocukların anne, baba ve aile büyüklerine yardım etmesi onlara olan saygılarının da bir göstergesidir. Aile büyükleri, yapabilecekleri işler konusunda çocuklarından yardım isteyebilir. Çocuklar da ev ödevlerini yaparken, bir konuyu araştırırken büyüklerinden destek isteyebilir. Bu ve benzeri durumlarda aile içindeki yardımlaşma ve dayanışma aile bağlarının güçlenmesine katkı sağlar. Aile içindeki her birey üzerine düşen görevi yerine getirdiği zaman birçok sorun çözülür. Bu nedenle ailemiz içindeki birlik ve beraberliğe önem vermeliyiz. Sorunlarımızı birlikte çözmeli, birbirimize destek olmalıyız. İnsanlara sevgi ve saygıyla davranarak hem kendi mutluluğumuza hem de çevremizdeki kişilerin mutluluklarına katkı sağlamalıyız.   Kardeşlerle İlişkiler Aile içinde kardeşler arasında güçlü bir bağ vardır. Kardeş, insanın ilk arkadaşıdır. Kardeşler birbiriyle aynı aile ortamını paylaşır ve birlikte büyürler. Aynı ortamda yetişmiş olan kardeşlerin birçok ortak anısı vardır. Bu nedenle sevinç ve üzüntülerini birbirleri ile paylaşmak isterler. Zor zamanlarında birbirlerine destek olurlar. Bu durum kardeşler arasındaki sevgi bağını kuvvetlendirir. Kardeşler benzer ortamlarda yetişmelerine rağmen farklı özelliklere sahip olabilirler. İlgi alanları ve yetenekleri değişebilir. Bu tür durumlar kardeşlerin birbirine güzel şeyler öğretmesini sağlar. Böylece kardeşler arasındaki farklılıklar, aralarındaki bağı güçlendiren bir zenginlik haline gelir. Kardeşler arasındaki ilişkide büyüklerin küçüklere örnek olması, onlara sevgiyle yaklaşması gerekir. Böyle olursa küçükler de büyüklerine karşı saygılı olur ve onların öğütlerini dinlerler. Bu şekilde davranmaları kardeşlerin iyi geçinmelerini sağlar. Hz. Peygamber, “Küçüğümüze merhamet etmeyen, büyüğümüze saygı göstermeyen bizden değildir.”8 buyurarak büyüklerin küçüklere, küçüklerin de büyüklere karşı görevlerini belirtmiştir. Benzer ve farklı yönlerimizle kardeşlerimizle dayanışma içinde olmamız önemlidir. Ödevlerimizi yaparken, bir konuda karar verirken, sofrayı toplarken ve daha birçok konuda birbirimize yardım etmemiz gerekir. Bu şekilde davranmak hem bizi hem de ailemizi mutlu eder. Akrabalarla İlişkiler  Sıla-i rahim: Anne baba başta olmak üzere tüm akrabalar arasında güzel ilişki kurmak, onları ziyaret etmek, hâl ve hatırlarını sormak, maddi manevi yardımda bulunmak, gönüllerini almak.  Anne babamız ve kardeşlerimiz bizim çekirdek ailemizdir. Bunun yanında bir de geniş ailemiz vardır. Dede, nine, teyze, amca, dayı, hala ve onların çocukları bizim geniş ailemizi oluşturur. Bu kişiler aynı zamanda bizim akrabalarımızdır ve çekirdek ailemizden sonra bize en yakın olan kişilerdir. Akrabalarımızla ilişkilerimiz önemlidir. Çünkü ailemizin bir parçası da akrabalarımızdır. Akrabalar zor zamanlarında birbirlerinin yardımına ilk koşan kişilerdir. İnsanlar üzüntülerini ilk olarak akrabalarıyla paylaşırlar, sorunlarını birlikte çözer ve birbirlerine destek olurlar. Düğünlerde, bayramlarda, hastalıklarda ve özel günlerde yanımızda olmasını istediğimiz ilk kişiler akrabalarımızdır. İslam dini akrabalar arasındaki ilişkilerin güzel olmasını önemsemiştir. Kur’an-ı Kerim’in birçok yerinde akrabalara iyilik yapmak, yardım etmek ve onlarla sık sık görüşmek  öğütlenmiştir.9 Hz. Peygamber, “Akrabalar arası bağların koparılmaması, aile içinde sevgi, malda bolluk ve ömrün uzamasına (bereketlenmesine) sebeptir.”10 buyurmuştur. Hz. Peygamberin bu sözü bize akrabalarımızla ilişkimizin ailede sevgi ve bereket için ne kadar önemli olduğunu gösterir. Hz. Peygambere, cennete girmeyi sağlayacak ibadetler sorulduğunda bu ibadetlerden birinin de akrabalarla ilişkileri koparmamak olduğunu söylemiştir.11 Hz. Peygamber akrabalarını hiç ihmal etmemiş ve onları her fırsatta ziyaret etmiştir. O, teyzenin anne gibi12, amcanın ise baba gibi13 olduğunu söylemiştir. Hz. Peygamber akrabalarının zor durumlarında onlara yardım etmiş, elindekini onlarla  aylaşmıştır. Bizlere de akrabalarımıza karşılıksız bir şekilde yardımda bulunmayı, onlardan kötülük görsek bile affedip onlara iyilik yapmayı öğütlemiştir.14  Akrabalık ilişkileri şunları gerektirir: - Gerektiğinde maddi yardımda bulunmak - Önemli kararlarda birbirine danışmak - Hataları ve kusurları bağışlamak - Kırgın ve dargın olanları barıştırmak - Ziyarette bulunmak - Sevinç ve üzüntüleri paylaşmak   Komşularla İlişkiler “Allah katında komşuların en hayırlısı, komşusuna karşı en güzel davranandır.” (Tirmizî, Birr, 28.)  İnsanlar için yalnız yaşamak zordur. Bu yüzden köy, şehir gibi yerlerde birbirine yakın evlerde yaşamayı tercih ederler. Birbirine yakın yaşayan bu insanlara komşu denir. Komşularımız bize en yakın kişiler arasındadır. Onlarla gün içinde çokça karşılaşırız. Hatta apartmanlarda yaşayan insanlar, birbirine çok daha yakın mesafelerde yaşarlar. Bazı durumlarda akrabalarımızdan da önce sıkıntılarımızı paylaştığımız kişiler komşularımızdır. Çünkü akrabalarımızla bazen uzak mesafelerde olabiliriz ama komşularımız evimize en yakın olan kişilerdir. Evimizde karşılaştığımız acil bir olayda ilk olarak komşumuzun kapısını çalar, ondan yardım isteriz. Bu yüzden komşularımız bizim için önemlidir. Hz. Peygamber iyi bir komşuyu mutluluk kaynağı olarak görmüştür.15 Komşuların birbirleriyle iyi geçinmesini çok önemsemiş ve hediyeleşip16 ikramlarda17 bulunulmasını tavsiye etmiştir.  Hz. Peygamber, “... Allah’a ve ahiret gününe iman eden komşusuna eziyet etmesin...”18 buyurmuş ve komşulara iyi davranmanın ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. Komşu tarafından yapılan ikramın küçümsenmemesi gerektiğine dikkat çekmiş ve şöyle buyurmuştur: “Ey mümin hanımlar! Sizden biri (pişirilirken) yanmış koyun paçası dahi olsa komşusu tarafından kendisine ikram edilen şeyi küçümsemesin.”19 Komşularımıza kötülük yapmaktan kaçınmalı ve onların haklarını ihlal etmemeliyiz. Gösteriş yapmamalı ve onları küçümsememeliyiz. Komşularımıza birbirlerinin kötü özelliklerinden bahsetmekten kaçınmalıyız. Onların özel hayatlarıyla ilgili bilgileri başkalarıyla paylaşmamalıyız. Onları rahatsız etmemeye ve zarar vermemeye özen göstermeliyiz. Komşularımıza zor durumlarında yardımcı olmalı, bizde olanı onlarla paylaşmalıyız. Hastalandıklarında ziyaretlerine gitmeli, onlara destek olmalıyız. Selam vermeli ve güler yüzle iletişim kurarak aramızdaki sevgiyi artırmalıyız. Bize nasıl davranılmasını istiyorsak biz de komşularımıza öyle davranmalıyız.   Hz. Peygamber “Ey Allah’ın Resulü! İki komşum var, ikramda bulunurken hangisinden  aşlayayım?” diye soran Hz. Aişe’ye (r.a.), “Kapısı (sana) en yakın olandan.” cevabını  ermiştir. (Buhârî, Hibe, 16.) Arkadaşlarla İlişkiler   Hz. Peygamber’in zamanında yaşamış, Müslüman olarak onu görmüş ve sohbetinde bulunmuş kişilere sahabe denir. Bu kelime, “dost, arkadaş ve sohbet edilen” anlamlarına gelir. İnsanlar çevrelerinde vakit geçirebilecekleri ve konuşabilecekleri birilerine ihtiyaç duyarlar. Tek başına bir hayat sürmek hayatımızı zorlaştırır ve mutsuz olmamıza sebep olur. Birileriyle arkadaşlık yapmak ise yaptığımız etkinliklerden, oyunlardan zevk almamızı sağlar.  Üzüntümüzü, sırrımızı, sevincimizi paylaşabileceğimiz birilerinin var olduğunu bilmek bizlere güven verir. Arkadaşlarımızla oyun oynarken veya sohbet ederken mutlu olmamızın sebebi, onlara duyduğumuz sevgidir. Çünkü arkadaşlıklar sevgi üzerine kurulur. Hz. Peygamber sevginin arkadaşlıklarımız üzerindeki önemini şu sözü ile bildirmiştir: “Kişi sevdiği ile beraberdir.”20 Birbirini sevmeyen insanların arkadaşlıkları gerçek bir arkadaşlık değildir ve uzun süre devam etmez. Çünkü sevgi insanları birbirine bağlayan bir bağdır. Sevgi ile bağlandığımız arkadaşlarımızı, sık sık görmek ve konuşmak isteriz. Arkadaşların birbirinden etkilenmesi kaçınılmazdır. Birbirini seven ve birlikte vakit geçiren insanlar zamanla benzer şekilde davranmaya başlarlar. Hatta sevdiğimiz bir kişiye benzemeyi istemek de ona olan sevgimizin bir göstergesidir. Bu yüzden sevdiğimiz ve arkadaşlık yaptığımız kişileri doğru seçmemiz önemlidir.   “Bir Müslümanın din kardeşine üç günden fazla küs durması ve karşılaştıklarında birbirlerinden yüz çevirmeleri helal olmaz. Bunların en hayırlısı, önce selam verendir.” (Buhârî, İsti’zân, 9.) Hepimiz zaman zaman hatalar yapabilir, arkadaşlarımızı kırabilir veya arkadaşlarımıza kırılabiliriz. Ancak böyle durumlarda bizim de hata yapabileceğimizi unutmamalıyız. Hataları affetmeli ve bilmeyerek de olsa kırdığımız bir arkadaşımız varsa özür dilemeliyiz. Etrafımızda birbirine kırılmış arkadaşlarımız varsa onları da görmezlikten gelmemeliyiz. İslam dini insanların arasını düzeltmeyi sadakadan bile daha değerli görmüştür.21 Yüce Allah bu konuda bizlere şöyle buyurmuştur: “Müminler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin…”22 Bu nedenle bizler de birbirimizi affedebilmeli, küs olan arkadaşlarımızı barıştırmalı, onların da arkadaşlıklarını devam ettirmelerine yardımcı olmalıyız. Birbirimize selam vererek, tebessüm ederek, dostumuzun ve arkadaşımızın hâlini hatırını sorarak aramızdaki sevgiyi artırmış oluruz. Hz. Peygamber “...Yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir şey söyleyeyim mi? Aranızda selamı yayınız.”23 buyurarak tavsiyede bulunmuştur. Allah (c.c.) birbirimize haksızlık yapmadan, kötü bir söz söylemeden, dostça ve kardeşçe yaşamamızı istemiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) “Birbirinizi çekememezlik gibi kötü huylara kapılmayınız. Öfke ve hıncınızı birbirinizden çıkarmaya kalkmayınız. Birbirinizin ayıplarını araştırmayınız. Başkalarının konuştuklarına kulak kesilmeyiniz… Ey Allah’ın kulları! Kardeş olunuz!”24 buyurmuş ve kardeşliğimizi bozacak şeylere karşı bizi uyarmıştır.   “İyi arkadaşla kötü arkadaş, misk (güzel koku) taşıyan kimse ile körük üfüren (ateşi canlandırmak için üfleyen) kimse gibidir. Misk taşıyan ya sana onu ikram eder yahut sen ondan (miski) satın alırsın ya da ondan güzel bir koku duyarsın. Körük üfüren kimse ise ya elbiseni yakar ya da ondan kötü bir koku duyarsın!” (Müslim, Birr, 146.)   Öğretmenlerle İlişkiler  “Sadakanın en faziletlisi, Müslümanın bir bilgi öğrenmesi, sonra da o bilgiyi Müslüman kardeşine öğretmesidir.” (İbn Mâce, Sünnet, 20.)  Yüce Allah bizleri akıl sahibi varlıklar olarak yaratmıştır. Aklımız ve duyu organlarımız sayesinde bilgi edinir ve bu bilgilerle insanlar için faydalı bireyler olmak için çalışırız. Bilgi çok önemli bir güçtür ve gelişmek için de gereklidir. Bu yüzden hayatımız için faydalı olabilecek bilgilere sahip olmak bizim öncelikli amaçlarımız arasındadır. İlim öğrenen ve öğrendiklerini uygulayan kişiler toplumda ve Allah (c.c.) katında daha değerli olurlar. Bu yüzden ilim sahibi olmak için çeşitli kitaplar okur, okullara gider ve eğitimler alırız. İlim öğrenme yolunda bizlere rehberlik eden kişiler ise öğretmenlerimizdir. Onlardan öğrendiğimiz bilgilerle daha iyi insanlar olmak için çaba gösterir ve insanlık için faydalı şeyler üretebiliriz. İslam dini öğrenmeye ve öğretmeye çok önem vermiştir. Yüce Allah ayetlerinde bilmenin ve düşünmenin önemini çokça vurgulamıştır. Hz. Peygamber de öğrenmek ve öğretmeyi en kıymetli şeyler olarak görmüş, kendisinin de bir öğretmen olduğunu söyleyerek şöyle buyurmuştur: “Şüphe yok ki, ben de sadece bir öğretici olarak gönderildim.”25 Hz. Peygamber “İlim ancak öğrenmekle elde edilir.”26 buyurmuştur. Bize bilgiyi öğretecek olanlar öğretmenlerimizdir. Bilginin öneminin farkında olmalıyız. Bize bilgiyi veren öğretmenlerimize büyük bir saygıyla yaklaşmalı, onların değerini bilmeliyiz. Öğretmenlerimizin geleceğimiz için ne kadar önemli olduğunu unutmamalı ve onları üzecek davranışlardan kaçınmalıyız.  “Kim ilim için yola çıkarsa Allah ona cennete giden yolu kolaylaştırır. Melekler, hoşnutluklarından dolayı ilim talebesine kanatlarını serer. Sudaki balıklara varıncaya kadar yer ve gök ehli âlim kişinin bağışlanması için Allah’a (c.c.) yakarır. Âlimin, âbide (ibadet edene) üstünlüğü, (parlaklık, görünürlük ve güzellik bakımından) ayın diğer yıldızlara olan üstünlüğü gibidir. Kuşkusuz âlimler peygamberlerin vârisleridir. Peygamberler miras olarak ne altın ne de gümüş bırakmışlardır; onların bıraktıkları yegâne miras ilimdir. Dolayısıyla kim onu alırsa büyük bir pay almış olur.” (Tirmizî, İlim, 19.)     Tamamını Oku

Güzel Ahlak

2. İslam’ın Şartları

İslam, sözlükte kurtuluşa erme, güven, barış ve emniyette olma anlamlarına gelir. Dinî bir kavram olarak ise İslam; Allah (c.c.) tarafından peygamberlerin sonuncusu Hz. Muhammed’e (s.a.v.) bildirilerek bütün insanlığa gönderilen son ilahi dindir. İslam dinini kabul eden kişiye Müslüman denir. İslam dininin beş temel şartı vardır. Bunlar kelime-i şehadet getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, hacca gitmek ve oruç tutmaktır. Bu beş temel şartı Hz. Muhammed (s.a.v.) bir hadisinde şu şekilde açıklamaktadır: “İslâm beş esas üzerine kurulmuştur: Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Resulü olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, hacca gitmek ve Ramazan orucunu tutmak.” 9 Ayrıca bunlar İslam dininin temel ibadetlerini oluşturur. İbadet, Allah’ın (c.c.) insanlara emrettiği ve insanların da Yüce Allah’a karşı yapmakla sorumlu oldukları davranışlardır. Bu temel ibadetlerin yapılması kulluğun bir gereğidir. Müslüman olan biri İslam’ın temel şartlarını yerine getirir, Kur’an-ı Kerim’de bildirilenlere inanır ve ona göre yaşamaya çalışır. İslam dini, emir ve yasaklarıyla Müslümanları iyi ve güzel olana yönlendirir. Sevgi, saygı, merhamet, adalet gibi değerlerin Müslümanın hayatına yerleşmesini sağlar. Kelime-i Şehadet Getirmek

Kelime-i Tevhid'in Okunuşu

“Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve rasûluh”

Kelime-i Tevhid'in Okunuşu

“Ben kabul ederim ki Allah’tan başka ilâh yoktur. Yine kabul ederim ki Hz. Muhammed(s.a.v.) Allah’ın kulu ve resulüdür”

Kelime-i Tevhid'in Okunuşu

“Lâilâhe illallah Muhammedün Resulullah”

Kelime-i Tevhid'in Anlamı

“Allah’tan başka ilah yoktur, Hz. Muhammed Allah’ın elçisidir.”

Kelime-i Tevhit ve Kelime-i Şehadet İslam dininin özüdür. Namaz Kılmak Namaz, günde beş vakit yerine getirilen bir ibadettir. Akıllı ve sorumluluk yaşına girmiş her Müslümanın namaz kılması gerektiği “…Namazı dosdoğru kılın; çünkü namaz müminler üzerine vakitleri belli bir farzdır.”10 ayetiyle belirtilmiştir. Namaz kılan bir kimse Allah’ı (c.c.) anar, O’na şükreder ve O’ndan yardım ister. Rabbini andığı için kalbi huzurla dolar11, kendisini daha mutlu hisseder. Allah’a (c.c.) secde ederek O’na daha çok yakınlaşır.12 Namaz insanı güzel davranışlara yönlendirir ve kötü duygulardan arındırır. Bu konuyla ilgili Kur’an-ı Kerim’ de “…Namaz, insanı her türlü kötülükten ve hayâsızlıktan alıkoyar...”13 buyrularak samimiyetle kılınan namazın insanı kötü duygu ve düşüncelerden arındıracağı ifade edilmiştir. Zekât Vermek Zekât, dinimizce zengin sayılan bir Müslümanın her yıl malının belli bir miktarını ibadet niyetiyle ihtiyaç sahiplerine vermesidir. Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah “Namazı kılın, zekâtı verin...”14 buyurarak zekât verilmesini emretmiştir. Akıllı, sorumluluk çağına gelmiş ve dinen zengin Müslümanların yılda bir kez zekât vermesi gerekir. İslam dini toplumsal yardımlaşma ve dayanışmaya büyük önem verir. Toplumda huzurlu yaşanabilmesi ve ekonomik dengenin sağlanabilmesi için Yüce Allah bazı ibadetlerle yardımlaşmayı zorunlu tutar. Müslümanlar zekât vererek hem cimrilik, bencillik gibi kötü duygu ve düşüncelerden arınır hem de Allah’a (c.c.) karşı kulluk görevini yerine getirir. Zekât sayesinde zengin ve fakir arasında bir köprü kurulur. Yardımlaşma duygusu gelişen toplumlarda huzur artar ve barış ortamı oluşur. Oruç Tutmak Oruç, ibadet niyetiyle tan yerinin ağarmasından güneşin batışına kadar yeme, içme ve orucu bozan her türlü davranıştan kişinin kendisini alıkoymasıdır. Yüce Allah “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı.”16 ve “...Öyleyse içinizden kim bu aya (Ramazana) ulaşırsa onu oruçla geçirsin...”17 ayetleriyle Müslümanların Ramazan ayında oruç tutmasını emretmiştir. Akıllı ve sorumluluk yaşına gelmiş, sağlıklı ve yolcu olmayan Müslümanların Ramazan ayında oruç tutması farzdır. Oruç tutan kimse daha sabırlı olur ve iradesine hakim olmayı öğrenir. Başkalarına karşı merhametli olmaya gayret eder. Güzel davranışlarıyla insanlara örnek olur. Çünkü kişi oruçluyken kötü söz söylemez ve kırıcı davranışlardan kaçınır. Bu konuyla ilgili Hz. Muhammed (s.a.v.) “Oruç bir kalkandır; sakın bir kimse oruçluyken cahillik edip de kötü söz söylemesin. Birisi sataşır veya kötü söz söyleyecek olursa ‘Ben oruçluyum, ben oruçluyum’ desin.”18 buyurarak oruçlu olan Müslümanlara tavsiyelerde bulunmuştur. Hacca Gitmek Yılın belli günlerinde Mekke’de bulunan Kâbe’yi ve etrafındaki mübarek yerleri ibadet amacıyla ziyaret etmektir. Akıllı, sorumluluk çağına gelmiş, sağlıklı ve maddi durumu iyi olan Müslümanların ömründe bir kez hacca gitmesi emredilmiştir. Yüce Allah “... Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır...”15 ayetiyle haccın Müslümanlar tarafından yerine getirilmesi gereken bir ibadet olduğunu belirtmiştir. Hac ibadetini yerine getiren bir Müslüman sosyal ve ekonomik farklılıkların önemli olmadığını anlar. Allah’ın (c.c.) huzurunda tüm Müslümanların eşit olduğunu hatırlar. Allah’a (c.c.) yakınlaşır, O’na şükreder ve günahları için af diler. Bu ibadet ülkeleri, dilleri ve ırkları ayrı olan Müslümanları aynı amaç için bir araya getirir. Müslümanların birlikteliğini ve gücünü ifade eder, kardeşlik duygusunu artırır. Farz: İslam dininde yapılması kesinlikle istenen davranışlardır. Örneğin; günde beş vakit namaz kılmak, Ramazan ayında oruç tutmak, zekât vermek, hacca gitmek. Tamamını Oku

İslam'ı Tanıyalım

4. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Mekke ve Medine Yılları

4. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Mekke ve Medine Yılları Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Mekke ve Medine’deki hayatıyla ilgili neler biliyorsunuz? Hz. Muhammed (s.a.v.) 610 yılının Ramazan ayında Kadir gecesinde Hira mağarasında derin düşünceler içindeyken Yüce Allah, vahiy meleği Cebrail (a.s.) aracılığıyla ona Alak suresinin ilk beş ayetini vahyetti. Hz. Muhammed (s.a.v.) heyecan içinde evine döndü ve başına gelenleri hanımı Hz. Hatice’ye (r.a.) anlattı. Hz. Hatice (r.a.) onu sakinleştirdi. Daha sonra bu olayı bir hanif olan Varaka’ya anlattılar.12 O, Hz. Muhammed’e (s.a.v.) korkmaması gerektiğini, ona gelen meleğin Cebrail (a.s.) olduğunu ve kendisine peygamberlik verildiğini söyledi.13 Bu olay yaşandığında Hz. Muhammed (s.a.v.) 40 yaşındaydı. Bilgi Kutusu: Yüce Allah’ın peygamberlerine gönderdiği her türlü bilgi ve mesaja ve bunların bildirilme işine vahiy denir. Kutsal Kitabımız Kur’an-ı Kerim, 23 yıllık bir süre içinde Allah’tan (c.c.) Hz. Muhammed’e (s.a.v.) ayet ayet, sure sure indirilen vahiylerden oluşur.   İlk Müslümanlar İlk vahiyden bir süre sonra Yüce Allah, Hz. Muhammed’e (s.a.v.) mesajlarını insanlara açıklama ve onları İslam dinine davet etme görevi verdi. O, en yakınlarından başlayarak insanları İslam’a çağırdı. Hz. Hatice (r.a.), Hz. Ali (r.a.), Hz. Zeyd (r.a.) ve Hz. Ebu Bekir (r.a.) ilk Müslümanlar oldular. İslam’a Açık Davet Hz. Muhammed (s.a.v.) İslam’a davetini peygamberliğinin ilk üç yılında gizlice yürüttü. Dördüncü yıldan itibaren ise insanları açıktan İslam’a davet etmeye başladı. Amcası Ebu Talip kendisine her zaman yardımcı olacağını söyledi. Ancak diğer amcası Ebu Lehep bu davete karşı çıktı. Hz. Muhammed (s.a.v.) yakın akrabalarından sonra bütün Mekkelileri Müslüman olmaya çağırmak için Safâ tepesine topladı. Onlara, “Ey Kureyşliler! Ne dersiniz, size şu dağın arkasından (sizinle savaşmak üzere düşman) atlılar geliyor diye haber versem bana inanır mıydınız?” diye sordu. Oradakiler, “Biz senin hiç yalan söylediğini görmedik.” şeklinde cevap verdiler.14 Bunun üzerine Hz. Muhammed (s.a.v.) onları tek olan Allah’a (c.c.) iman etmeye çağırdı. Amcası Ebu Lehep ona yine karşı çıktı ve davetini engelledi. Bu olaydan sonra Hz. Muhammed (s.a.v.) tüm gayretiyle insanları Allah’ın (c.c.) tek olduğuna, ortağı bulunmadığına, kendisinin de Allah’ın (c.c.) peygamberi olduğuna inanmaya çağırdı. Ancak kötü niyetli ve inatçı insanlar İslam dininin yayılmasına engel olmak için ellerinden geleni yaptılar. Özellikle Ebu Lehep, Ebu Cehil ve Ebu Süfyan, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) davetine engel olmak ve Müslümanları da İslam dininden döndürmek için her türlü eziyet ve işkenceyi yapmaktaydılar. Baskılar ve zulümler karşısında Hz. Muhammed (s.a.v.) isteyen Müslümanların Habeşistan’a hicret etmelerine izin verdi. Habeşistan kralı Necaşi âdil bir insandı.Ülkesine sığınan Müslümanları himayesine aldı. Mekkeli müşriklerin Müslümanları Habeşistan’dan geri getirme girişimleri boşa çıktı. Taif yolculuğu Hz. Muhammed (s.a.v.) İslam davetini Mekke dışında da duyurmak amacıyla Hz. Zeyd’i (r.a.) yanına alarak Mekke yakınlarındaki Taif şehrine gitti. Burada yaşayanları İslam’a davet etti. Ama onlar bu davete yanaşmadılar. Hatta Hz. Peygamberi taşladılar ve şehirden uzaklaştırdılar. İsra ve Miraç Hz. Hatice (r.a.) ve Ebu Talip’in vefatı ve Taif yolculuğunda yaşananlar Hz. Muhammed’i (s.a.v.) çok üzmüştü. Mekkelilerin tavırlarında bir değişiklik de yoktu. Hatta Ebu Talip’in vefatıyla birlikte cesaretleri iyice artmıştı. Tüm bu zorluk, acı ve sıkıntılar yaşanırken Yüce Allah, Hz. Peygambere iki büyük mucize yaşattı. Bunlar; İsra ve Miraç mucizeleridir. İsra; Hz. Peygamberin bir gece Mescid-i Haram’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya götürülmesi, Miraç ise buradan Yüce Allah’ın huzuruna çıkarılmasıdır. Medine’ye Hicret Hz. Muhammed (s.a.v.) daha önce Mekke’ye gelen bazı Medinelilere İslam’ı anlatmış, onlar da Müslüman olup yurtlarına dönmüşlerdi. Sonraki iki yıl içinde Medine’den daha kalabalık Müslüman gruplar Mekke’ye geldiler. Her konuda İslam’ın emir ve yasaklarına uyacaklarına ve Medine’ye gelirse onu canları gibi koruyacaklarına dair Hz. Muhammed’e (s.a.v.) söz verdiler. Bu olaydan sonra Mekkeli Müslümanlar küçük gruplar halinde Medine’ye göç etmeye başladı. Hz. Peygamber de 622 yılında Medine’ye hicret etti. Hicret olayı İslam tarihi açısından çok önemli bir olaydır. Hicretle birlikte Medine’de bir İslam Devleti kuruldu. Müslümanların Mekke’de yaşadığı acılar son buldu. Müslümanlar için Medine yeni bir başlangıç oldu. Mescid-i Nebi (Peygamber Mescidi) Hz. Muhammed (s.a.v.) Medine’ye varır varmaz yaptığı ilk iş bir mescit inşa etmek oldu. Burası hem ibadet yeri hem yönetim merkeziydi. Mescidin bir bölümü Hz. Peygamberin eviydi. Mescitte “suffe” denilen bir bölüm daha vardı. İsteyen sahabiler burada kalır ve Hz. Peygamberden ilim öğrenirlerdi. Hz. Peygamberin mescidine “Mescid-i Nebi” yani “Peygamber mescidi” denir. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kabri de bu mescidin içindedir. Medine İslam Toplumu Hz. Peygamber Medine’ye gelir gelmez, barış ve güven esasına dayalı bir toplum meydana getirmek için çalışmalara başladı. Medineli Müslümanlar (ensar) ile Mekke’den hicret etmiş Müslümanları (muhacir) birbirleriyle kardeş ilan etti. Ensar, kardeş oldukları muhacirlerin bütün ihtiyaçlarıyla ilgilendi. Onlara her türlü yardımı sağladı. Bu şekilde Medine’de tarihin en güzel kardeşlik örneği yaşandı. Hz. Muhammed (s.a.v.) Medine’de yaşayan Yahudilerle de bir anlaşma yaptı. Buna göre herkes Medine’de barış içinde yaşayacak ve şehri dış tehditlere karşı birlikte savunacaklardı.   Hudeybiye Barış Anlaşması Müslümanlar Medine’ye hicret edince özgürlük ve huzura kavuştular. Ancak Mekkeli müşrikler onları orada da rahat bırakmıyordu. Baskılar, sonunda çatışmaya dönüştü. 624 yılında  üslümanlar, Mekkeli müşrikleri Bedir savaşında bozguna uğrattı. Bedir savaşının intikamını almak isteyen müşrikler 625 yılında Müslümanlara tekrar saldırdılar. Uhud savaşında Müslümanlar galip gelecekken, Hz. Peygamberin stratejik bir noktaya yerleştirdiği okçular yerlerini terk edince üstünlüklerini kaybettiler. Bu savaş iki taraf için de tam bir sonuç elde edilemeden sona erdi. 627 yılında Mekkeliler bu defa büyük bir orduyla Medine’yi kuşattılar ama şehri ele geçiremeyip geri döndüler. Bu savaşa Hendek savaşı denildi. Çünkü Müslümanlar Medine şehrinin etrafına geniş hendekler kazmışlardı. Düşman birlikleri bu hendekleri geçemediler. Müslümanlarla Mekkeli müşrikler arasında 628 yılında Hudeybiye anlaşması imzalandı. Anlaşmaya göre iki taraf on yıl savaşmayacaktı. Bu barış ortamı İslam’ın yayılmasını hızlandırdı. Mekke’nin Fethi 630 yılında müşrikler Müslümanlarla yaptıkları Hudeybiye anlaşmasını bozdular. Bu sebeple Hz. Muhammed (s.a.v.) Mekke üzerine yürüdü ve şehri fethetti. Bu fetihte savaş çıkmamış ve kan dökülmemiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Müslümanlar kendilerine her türlü eziyeti yapan müşriklerden intikam almadılar. Hepsini affettiler. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) affediciliği onların İslam dinine girmesini kolaylaştırdı. Hz. Muhammed (s.a.v.) Kâbe’yi putlardan temizledi ve onu gerçek kimliğine kavuşturdu. İnsanlar akın akın İslam dinine girdiler. Tüm Arap Yarımadası kısa sürede Müslüman oldu. Veda Haccı ve Veda Hutbesi   Hz. Muhammed (s.a.v.), 632 yılında ilk ve son haccına çıktı. Medine’den Mekke’ye geldi ve hac ibadetini yerine getirdi. Binlerce Müslüman bu ibadet esnasında ona eşlik etti. Hz. Muhammed (s.a.v.) burada Veda Hutbesi olarak bilinen hutbesini okudu. Veda Hutbesi sadece Müslümanlar için değil tüm insanlar için çok önemli bir hutbedir. Çünkü bu hutbede insanların adalet ve huzur içinde yaşaması için gereken temel ilkeler açıklanmıştır. Hz. Muhammed (s.a.v.), Veda haccından kısa bir süre sonra Medine’de vefat etti ve burada defnedildi. Kabrinin olduğu yer Mescid-i Nebi’nin içerisinde, Yeşil Kubbe’nin altındadır.     Tamamını Oku

Hz. Muhammed'i (s.a.v.) Tanıyalım

1. Din Güzel Ahlaktır

1. Din Güzel Ahlaktır

 “Müminlerin iman yönünden en üstünü, ahlakı en güzel olandır.” (Ebû Dâvûd, Sünen, 15.)

 Yüce Allah, insanların hem bu dünyada hem de ahirette mutlu olmalarını ister. Bu sebeple insanların, dinî emirlere uymalarını ve birbirlerine karşı ahlaklı davranışlar sergilemelerini emretmiştir. Ahlak, insanın güzel, doğru ve iyi davranışlarda bulunması; çirkin, yanlış ve kötü davranışlardan kendi isteği ile uzaklaşmasıdır. Güzel davranışlı ve iyi huylu kimselere “ahlaklı” veya “güzel ahlaklı” denir. İslam dininde insanların güzel ahlak sahibi olmaları çok önemlidir. Çünkü insanın mutluluğu ve toplumun huzuru buna bağlıdır. Bu huzuru ve mutluluğu sağlamak için Yüce Allah yol gösterici olarak Kur’an-ı Kerim’i ve Hz. Peygamberi göndermiştir. Hz. Peygamber en güzel ahlaka sahiptir ve en güzel örnektir. O; doğruluk, yardımlaşma, sabır, güvenirlik, kardeşlik, komşuluk, fedakârlık gibi her konuda insanlığa örnektir. Hz. Peygamber “Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.”1 buyurarak buna vurgu yapmıştır.  “İman edip güzel işler yapmak”2 Kur’an-ı Kerim’de inanan insanların özelliği olarak belirtilmiştir. İslam’a göre iyi bir insan olmak, ahlaki ilkeleri yaşamakla mümkündür. İslam dininin emrettiği ibadetler insan ahlakının güzelleşmesine katkı sağlar. Kur’an-ı Kerim’de “...Muhakkak ki namaz hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar...”3 buyrularak ibadetlerin ahlaka katkısı vurgulanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Peygamberin sözlerinde insanlara karşı alçak gönüllü, iyi, dürüst, adaletli ve güvenilir olmak gibi güzel davranışlar öğütlenir. Anne ve babaya iyi davranmak, komşu, dost ve akrabalarla iyi geçinmek de İslam’ın önem verdiği diğer bazı ahlaki davranışlardandır. İslam dininin ahlak konusundaki öğütlerini yerine getirmeye özen gösteren kişi güzel ahlaklı olur. Allah’ın (c.c.) bizden istediği davranışları yapmaya özen göstermeli ve O’nun hoşlanmadığı davranışlardan uzak durmalıyız. Aynı zamanda iyiliği yaymaya çalışmak, kötülükten uzak durmak İslam’ın temel ahlaki ilkeleri arasındadır. Bu ilke gereği çevremizde olup bitenlere duyarsız kalmamalı, güzel davranışları yaymalı, kötü davranışların yayılmasına engel olmalıyız. Tamamını Oku

Güzel Ahlak

1. Günlük Konuşmalarda Dinî İfadeler

Din, akıl sahiplerini kendi istek ve hür iradeleri ile hayırlı olan şeylere sevk eden ilahî kurallardır. Bu kurallar davranışlarımızı etkilediği gibi dilimizi de etkiler. Günlük konuşma dilimizde kaynağını dinden alan birçok ifade vardır. Bunlara dinî ifadeler denir. Hayatımızın günlük akışı içerisinde birçok şey yaparız. Okula gider, ders çalışır, oyun oynar, alışveriş yapar ve arkadaşlarımızla görüşürüz. Bu faaliyetleri gerçekleştirirken çeşitli kelime, ifade ve deyimler kullanırız. Bunlar insanlarla iletişimimizi sağlayan unsurlardır. Günlük hayatta kullandığımız kelime ve ifadelerin bazılarının kaynağı dindir. Bu ifadeler dilimize ve kültürümüze yerleşmiş, hayatımızın ayrılmaz parçası olmuşlardır. Besmele, Allah’a şükür, maşallah, estağfirullah, sübhanallah, Allah bereket versin gibi ifadeler bunlardan bazılarıdır. Allah ve Peygamber Allah (c.c.); kâinatın ve bütün varlıkların yaratıcısı olan tek ve yüce varlığın özel ismidir. Tüm eksikliklerden uzaktır. Peygamber ise Yüce Allah’ın mesajlarını insanlara ulaştıran elçidir. Çevremizdeki varlıkları ve olayları tanımak ve bilmek için sorular sorar ve aldığımız cevaplarla yeni bilgiler ediniriz. Konuşmaya başladığımız dönemden itibaren etrafımızdaki eşyaların, kavramların ve varlıkların ne olduğunu merak eder, çevremizdeki insanlara sorular sorarız. Bu dönemde, nasıl dünyaya geldiğimizi, anne ve babamızın nasıl var olduğunu öğrenmeye çalışırız. Hayvanların, bitkilerin çevremizdeki diğer varlıkların yaratılışını düşünürüz. Bütün bunların kendi başına var olamayacağını, her şeyi yaratan Yüce bir varlığın olması gerektiğini kavrarız. Bu yüce varlık Allah’tır (c.c.).* O’nun yüceliğine olan inancımızdan dolayı konuşmalarımızda, Allah şifa versin, Allah rahmet eylesin ve Allah yardımcın olsun gibi çeşitli ifadeler kullanırız. Allah (c.c.), evreni ve evrendeki her şeyi yok iken yaratan, idare edip yöneten, yarattıklarını koruyup gözetendir. Yüce Allah kendisini doğru tanımamız ve bilmemiz için insanlar arasından bazılarını seçer. Seçilen bu insanlara peygamber denir. Peygamberler Allah’tan (c.c.) aldıkları mesajları biz insanlara ulaştırır. Allah’ın (c.c.) Rab, Rahman, Rahim, Aziz, Rezzak gibi isimlerinin olduğunu peygamberlerin bizlere verdiği bilgilerden öğreniriz. Bu isimler yoluyla Yüce Allah’ı daha iyi tanır ve biliriz. Besmele   İslam dini, emir ve tavsiyeleriyle hayatımızı şekillendirir. Söz ve davranışlarımızın bu emir ve tavsiyelere uygun olmasını ister. Günlük hayatımızdaki basit işlerimizin bile Allah’ın (c.c.) izniyle ve adıyla gerçekleştiğini bize hatırlatır. Bunun için bir işe başlarken besmele çekerek Allah’ın (c.c.) adını anmış oluruz. “Eûzübillâhimineşşeytânirracîm, Bismillâhirrahmânirrahîm” ifadesine eûzü besmele denir.  azen kısaca “Bismillah” bazen de uzun hali ile “Eûzübillâhimineşşeytânirracîm,  ismillâhirrahmânirrahîm” ifadesini kullanırız. Besmele ile işlerimize başlamak; işlerimizin güzel ve bereketli sonuçlanmasını Allah’tan (c.c.) istemektir. Besmele çektiğimizde Allah’ın (c.c.) işlerimizi kolaylaştıracağına inanırız. Besmele çekmekteki temel amaç, Allah’ın (c.c.) adını anarak işe başlayıp O’na kulluk görevini yerine getirmektir. Bu yüzden bir şey yer içerken, evden çıkarken, derse başlarken, yatağımıza yatarken, sabah kalkarken besmele çekeriz. “Eûzübillâhimineşşeytânirracîm, Bismillâhirrahmânirrahîm” “Kovulmuş şeytanın şerrinden Allah’a sığınırım. Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla” anlamına gelir. Bu sözü söyleyerek bizi koruyan ve bize merhametli davranan Yüce Allah’ı her işimizde hatırladığımızı göstermiş oluruz. Hz. Muhammed (s.a.v.) bir gün altı arkadaşı ile birlikte yemek yiyordu. Bu esnada dışardan bir kişi gelip yemeğe oturdu. Yemeği iki lokmada hemen bitirdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber şöyle dedi: “Şayet o besmele çekseydi, yemek hepimize yeterdi.” (Tirmizî, Eti` me, 4.)7 Besmele, Kur’an-ı Kerim’den bir cümledir. Kur’an-ı Kerim’deki surelerin başında besmele bulunur. Kur’an-ı Kerim’den bir sure veya bir bölüm okumak istediğimizde önce “Eûzübillâhimineşşeytânirracîm Bismillâhirrahmânirrahîm” deriz. Yüce Allah biz insanlara ilk emrinde “Yaratan Rabbinin adıyla oku!”1 buyurmuştur. Bu emir, sözlerimize ve işlerimize Allah’ın (c.c.) adını anarak başlamamıza işaret eder. Söz ve davranışlarımıza besmele ile başlamak Allah’a (c.c.) inancımızı ve bağlılığımızı samimi bir şekilde ifade etmektedir. Hz. Muhammed (s.a.v.)* sözlerine ve bir işe başlarken besmele çeker ve bizlere de besmele çekmeyi tavsiye eder: “Biriniz yemek yerken besmele çeksin. Şayet yemeğe başlarken besmele çekmeyi unutursa, hatırladığı anda ‘baştan sona bismillah’ desin.”2 Bu sözüyle Hz. Muhammed (s.a.v.) yemeğe başlarken besmele çekmemizi öğütlemektedir. Selam Selam; barış, esenlik, huzur, emniyet ve güven gibi anlamlara gelir. “Selam” ile “İslam” aynı kökten türeyen iki kelimedir. İslam dini, insanların birbirine güvenmesini ve barış içinde yaşamasını ister. İnsanların birbirlerine selam vermesine selamlaşma denir. Selamlaşma, insanlar arasında sevgi ve dostluğun artmasını sağlar. Selamlaşma ile insanların birbirine güvenmesinin temeli atılır, sevgi ve saygıya dayalı ilişki gelişir. İnsanların birbirine güvenmesinin ilk basamağı selamlaşmaktır. Birbirine selam veren insanlar “Bana güvenebilirsin, benden sana zarar gelmez.” mesajı vermiş olurlar. Allah’a (c.c.) inanan ve güzel işler yapan insanlar, huzur ve güven içerisindedirler. Selam ise huzur ve güvenin en önemli ögesidir. Yüce Allah “Çok merhametli olan Rab’den bir söz olarak kendilerine ‘Selam’ vardır.”3 ayetinde inanan ve güzel işler yapan insanların huzur ve güven içerisinde olduklarını bizlere selam ifadesi ile hatırlatmaktadır. Günlük hayatımızda; okula gider gelir, komşularımız, arkadaşlarımız, öğretmenlerimiz ve tanıdığımız tanımadığımız insanlarla karşılaşırız. İnsanlarla karşılaştığımızda önce selam verir sonra hal hatır sorarız. Selam ile söze başladığımızda birbirimize güven ve esenlik dilemiş oluruz. Selamlaşmak için çeşitli ifadeler kullanabiliriz. Bu ifadelerden en yaygın olanı, İslam dininin tavsiye ettiği “Selamün Aleyküm” sözüdür. “Selamün Aleyküm”, barış, huzur ve güven içinde olasın anlamına gelir. Bu ifadeyi duyan kişi “Ve Aleyküm Selam” diye cevap vererek barış, huzur ve güven senin de üzerine olsun diye karşılık verir. Böylece insanlar konuşmalarına güzel dilek ve dualarla başlamış olurlar. Hz. Muhammed (s.a.v.) insanların birbiriyle güzel bir şekilde selamlaşmasını istemiş ve bunu yapanları şu şekilde müjdelemiştir: “Siz, iman etmedikçe cennete giremezsiniz; birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olamazsınız. Yaptığınız zaman birbirinizi seveceğiniz bir şey söyleyeyim mi? Aranızda selamı yayınız.”4 İslam dininde insanların birbirleriyle selamlaşması, bir arada yaşamanın gereklerindendir. Müslümanın yolda, evde, işyerinde karşılaştığı insanlara selam vermesi, kendisine selam verildiğinde de selamı alması aynı zamanda dinî bir görevidir. Bu konuda Yüce Allah Kuran’ı Kerim’de “Size bir selam verildiği zaman, ondan daha güzeliyle veya aynı selamla karşılık verin…”5 buyurarak selam verilmesini tavsiye ettiği gibi verilen selama mutlaka karşılık verilmesini de emretmektedir. Selam vermek kadar verilen selamı almak da önemlidir. Bir arkadaşımız bize selam verdiğinde o selamı cevapsız bırakırsak arkadaşımızın kalbini kırmış oluruz. Bu yüzden selam vermeyi de almayı da önemsemeliyiz. Hamd ve Şükür Aile fertlerimizle, arkadaşlarımızla ve diğer insanlarla yardımlaşır ve birbirimize iyiliklerde bulunuruz. Bir arkadaşımızdan iyilik gördüğümüzde ona teşekkür ederek mutluluğumuzu dile getiririz. Sevgi ile yetişmemizi sağlayan anne ve babamıza, bize yaptıkları iyiliklerden dolayı her zaman teşekkür ederiz. Öğretmenlerimize, okulumuzun temizlik ve güvenlik işlerini sağlayan büyüklerimize çeşitli vesilelerle teşekkürümüzü ifade ederiz. Büyüklerimiz de güzel davranışlarda bulunduğumuzda ve derslerimizde başarılı olduğumuzda memnuniyetlerini bize teşekkür ederek dile getirir. Teşekkür etmek ve teşekküre layık davranışlarda bulunmak hayatımızın içerisinde yer alan güzel erdemlerdir. Hz. Muhammed (s.a.v.) “İnsanlara teşekkür etmeyi bilmeyen Allah’a da şükredemez.”6 hadisiyle çevremizdeki insanlara teşekkür etmenin Allah’a (c.c.) olan teşekkürü kolaylaştıracağını vurgulamaktadır. Yüce Allah, bizleri yaratan ve çeşit çeşit nimetler vererek yaşatandır. Allah (c.c.) bizleri yoktan var eden, soluk alıp vermemizi, merhamet ve şefkatle yetişmemizi sağlayan, suyu, havayı ve türlü gıdaları yararlanmamız için bizlere verendir. Fark edebildiğimiz veya fark edemediğimiz çeşitli kötülüklerden bizi koruyan da O’dur. Tüm bunlar Allah’ın (c.c.) bizlere verdiği sayısız nimetlerden bazılarıdır. Bu nimetlerden dolayı en büyük teşekkürümüzü Allah’a (c.c.) sunarız. Söz ve davranışlarımızla Allah’a (c.c.) sunduğumuz teşekküre şükür denir. Yüce Allah’a şükür için günlük hayatta kullandığımız bazı özel dinî ifadeler vardır. Hamd, bu ifadelerden biridir. Hamd, Allah’ı (c.c.) övgü ve yüceltme sözleriyle anmak ve O’nun tüm nimetlerin kaynağı olduğunu kabul etmektir. Hamd ederek veya hamdolsun diyerek Yüce Allah’a yönelik şükranımızı ve minnetimizi dile getiririz. Hamd kelimesinden türemiş Elhamdülillah sözü de nimetlerden dolayı Allah’a (c.c.) olan şükrümüzün güzel bir ifadesidir. Yüce Allah “Hamd, âlemlerin rabbi olan Allah içindir.”7 ayetiyle sadece kendisine hamd edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Hamd olsun ve elhamdülillah ifadeleriyle Allah’ı (c.c) yüceltir, O’nun verdiği sonsuz nimetlere layık olmaya çalışırız. Allah’a (c.c.) şükretmek için sayamayacağımız kadar çok sebep vardır. Allah’ın (c.c.) verdiği sayısız nimetler için “Hamdolsun”, “Elhamdülillah” ve “Allah’ım sana şükürler olsun” gibi ifadeleri bir şey yiyip içtikten sonra, ödevlerimizi ve dersimizi yaptığımızda, birisi bize halimizi sorduğunda, evimize sağ salim vardığımızda, sahip olduğumuz her bir nimeti hatırladığımızda kullanırız. Hamd ederek ve şükrederek Allah’ın (c.c.) verdiği nimetleri hatırlayıp nimetlerin kıymetini anladığımızı ifade ederiz. Böylece Allah’a (c.c.) teşekkürümüzü sunmuş ve nankörlük etmemiş oluruz. Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de “Yalnız beni anın ki ben de sizi anayım. Bana şükredin, sakın nankörlük etmeyin.”8 ayetiyle kendisine şükredilmesini ve böylece nankörlükten uzak durulmasını emretmektedir. “Gökten suyu indiren O’dur. Ondan hem size içecek vardır, hem de hayvanlarınızı otlatacağınız bitkiler.” “(Allah) su sayesinde sizin için ekinler, zeytinler, hurmalar, üzümler ve diğer meyvelerin hepsinden bitirir. İşte bunlarda düşünen bir toplum için büyük bir ibret vardır.” “O, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı sizin hizmetinize verdi. Bütün yıldızlar da O’nun emri ile sizin hizmetinize verilmiştir. Şüphesiz bunlarda aklını kullanan bir millet için ibretler vardır.” “O, taze et yemeniz ve takınacağınız süs eşyası çıkarmanız için denizi sizin hizmetinize verendir. Gemilerin orada suyu yara yara gittiğini görürsün. (Bütün bunlar) O’nun lütfundan nasip aramanız ve şükretmeniz içindir.” (Nahl suresi 10, 11, 12 ve 14. ayetler.)   Estağfirullah ve Sübhanallah Estağfirullah, hata ve günahlarımızı Allah’ın (c.c.) affetmesini dilemek için kullandığımız bir dua cümlesidir. Estağfirullah, “Allah’tan (c.c.) af ve bağışlanma isterim” anlamına gelir.9 İnsan, günlük hayatında istemeden de olsa Yüce Allah’ın hoşnut olmayacağı davranışlar sergileyebilir. Estağfirullah, büyük küçük hataları bir daha yapmamaya niyet edip söz vermek ve bundan dolayı Yüce Allah’ın affediciliğine sığınmaktır. Rabbimiz hem insanlarla olan ilişkilerimizde hem de kendisiyle olan ilişkilerimizde hatalarımızdan dönmemizi tavsiye eder. Arkadaşlarımızla veya büyüklerimizle ilişkilerimizde zaman zaman onları rahatsız edecek sözlerimiz ve davranışlarımız olabilir. Nasıl ki hatamızın farkına vardığımızda bundan rahatsız olan kişilerden özür diliyorsak, Allah’ın (c.c.) hoşlanmadığı bir şey yaptığımızda O’ndan af ve bağışlanma dileriz. Zaten Allah (c.c.) Kur’an-ı Kerim’de birçok ayette kendisinden her zaman af ve bağışlanma dilememizi emretmektedir. “Rabbinizden bağışlanma dileyin, sonra ona tövbe edin. Şüphesiz Rabbim çok merhametlidir, çok sevendir.”10 ayeti Rabbimizin merhametine sığınarak af dilememizi öğütlemektedir. Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ı (c.c.) en çok seven ve hata yapmaktan en çok sakınandır. Aynı zamanda Hz. Peygamber, insanlar arasında Yüce Allah’tan en çok af ve bağışlanma dileyendir. “…Allah’ım! Günahlarımı sana itiraf ediyorum. Günahlarımı bağışla, çünkü günahları senden başka bağışlayacak hiç kimse yoktur.”11 duasıyla günahlardan Allah’a (c.c.) sığınarak bağışlanma dilemiştir. Allah (c.c.) çok yücedir ve sonsuz güç sahibidir. Evrendeki her şeyi O yaratmıştır. O’nun isteği ve izniyle en küçüğünden en karmaşığına günlük işlerimiz gerçekleşir. Ekmeğin sofralarımıza nasıl geldiğini düşünelim. Ekmeği undan yapıyoruz, unu da buğdaydan öğütüyoruz. Buğday yetiştirmek için tohuma, uygun iklim şartlarına, verimli bir toprağa ve bunları ekip yetiştiren bir çiftçiye ihtiyaç vardır. Buğdayı yetiştirdikten sonra onu başaklarından ayırmak ve öğütmek gerekir. Öğüttüğümüz buğday artık un olmuştur. Undan ekmek hamuru yapmak için, suya, tuza, mayaya ve fırına ihtiyaç var. Bunları gerçekleştirmek için bu işi bilen ustaların olması gerekir. Bunlardan herhangi birisinde bir aksaklık olduğunda ekmek olmaz. Her gün yediğimiz ekmeğin yapılmasında bile bu kadar çok iş ve detay vardır. Hayatımızdaki her işin bu kadar detaylı olduğunu ayrıca bu detayların evrendeki tüm varlıkları düşündüğümüzde kat kat arttığını bilmek Allah’ın (c.c.) yüceliğini anlamamızı sağlar. Bu yüzden her anımızda Yüce Allah’ın büyüklüğünü hatırlamak için O’nu yüceltiriz. Sübhanallah, Allah’ın (c.c.) yüceliğini büyüklüğünü kabul ettiğimizi ifade eden bir duadır. Sübhanallah diyerek Allah’ın (c.c.) tüm eksiklik ve kusurlardan uzak, en yüce olduğunu ifade etmiş oluruz. Allah’ın (c.c.) en çok sevdiği sözlerden birisi “Allah (c.c.) tüm eksikliklerden uzak ve en yücedir” anlamına gelen “sübhanallahi ve bi hamdihi” ifadesidir. (bk. Müslim, Zikir, 85.) Tekbir ve Salavat Tekbir, Allah’ın (c.c.) büyüklüğünü tüm varlıkların üstünde tuttuğumuzun ifadesidir. Allahu Ekber sözünü söylemeye tekbir almak veya tekbir getirmek denir. Müslümanlar namaz kılmaya tekbir alarak başlar. Sevinçli veya coşkulu olduğumuz durumlarda Allahu Ekber diyerek Allah’ı (c.c.) yüceltiriz. Minarelerden günde beş kez Allahu Ekber nidalarını duyarız. Dolayısıyla günlük hayatımız içerisinde birçok durumda Allahu Ekber ifadesini işitir ve söyleriz.  Müslümanlar, Rablerine olan bağlılık ve inançlarını tekbir gibi ifadelerle gösterdikleri gibi Hz. Muhammed’e (s.a.v.) olan sevgilerini de onun için dua ederek ve ona selam göndererek gösterirler. Hz. Peygamber’e duyulan sevgiyi ve saygıyı göstermek için kullanılan dua ifadelerine salavat denir. Hz. Muhammed (s.a.v.) hayatta iken, Müslümanlar onun sağlık ve afiyette olması için dua ederlerdi. Hz. Peygamber vefat ettikten sonra da tüm Müslümanlar ona selam ve dua göndermeye devam etmektedir. Onun için yapılan tüm bu güzel dualara salatüselam denir. Yüce Allah, Hz. Muhammed’e (s.a.v.) selam ve dua edilmesini emretmiştir. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulur: “Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber’e salât ediyorlar. Ey iman edenler! Siz de ona salât edin, selam edin.”12 Hz. Peygamber de bir hadisinde “Kıyamet günü insanların bana en yakını, bana en çok salavat getirendir.”13 buyurarak onu sevmenin ve salavat getirmenin önemini vurgulamıştır. Hz. Peygambere çok çeşitli şekillerde salavat getirilir. Salavat getirirken bazı ifadeler özellikle kullanılır. Örneğin Hz. Peygamberin ismi geçtiğinde “Sallallâhu aleyhi ve sellem” denir. Hatta bu kitapta da Hz. Muhammed’in (s.a.v.) isminin geçtiği yerlerde “s.a.v.” kısaltmasını görmüşsünüzdür. Bu kısaltma “Sallallâhu aleyhi ve sellem” ifadesinin kısaltmasıdır. Dua, bereket ve selam onun üzerine olsun anlamına gelir.14  Hz. Peygambere ve onun ailesine dua etmek ve selam göndermek için onun öğrettiği farklı salavatlar da vardır. Salli-Barik olarak bilinen dualar bu salavatların en yaygın olanıdır. Bu dualarda Hz. Peygambere, ailesine ve atası İbrahim Peygambere (a.s.)* şöyle dua edilir: “Allah’ım! İbrahim Peygambere ve ailesine merhamet ettiğin gibi Hz. Muhammed’e ve ailesine de merhamet et. Gerçekten sen övülen ve şanı yüce olansın.” “Allah’ım! İbrahim Peygamberi ve ailesini mübarek kıldığın gibi Hz. Muhammed’i ve ailesini de mübarek kıl. Gerçekten sen övülen ve şanı yüce olansın.”  Sevap ve Günah  Hayatımız içerisindeki iyi söz ve davranışlarımızın Allah (c.c.) katında bir değeri vardır. Allah’ın (c.c.) rızasını ve sevgisini kazandıracak güzel söz ve davranışlarımız için Allah’ın (c.c.) verdiği karşılığa sevap denir. Anne ve babamıza iyi davranmak, fakir ve yoksullara iyilikte bulunmak, Allah’ın emirlerine uyup yasaklarından kaçınmak sevap olan davranışlardandır. Sevabın karşıtı ise günahtır. Günah, dinin emir ve yasaklarına aykırı olarak yapılan ve bazı durumlarda cezayı gerektiren söz ve davranışlardır. Hayvanlara kötü davranmak, çevreyi kirletmek, insanları rahatsız edecek davranışlarda bulunmak ise günah olan davranışlardandır.

Sevap Nedir?

Sevap: Kişinin iman, ibadet, ahlak ve tüm güzel davranışlarının karşılığı olarak Yüce Allah tarafından kendisine verilen mükâfattır.

Günah: Dinin emir ve yasaklarına aykırı olarak yapılan ve bazı durumlarda cezayı gerektiren söz ve davranışlardır. Helal: Yüce Allah’ın izin verdiği ve serbest bıraktığı iş ve davranışlardır. Haram: Allah’ın (c.c.) yapılmasını kesin olarak yasakladığı söz ve davranışlardır. Tamamını Oku

Günlük Hayattaki Dini İfadeler

1. İslam Dini ve Temizlik

1. İslam Dini ve Temizlik

Biliyor muydunuz?

Temizliğin bir diğer adı taharettir. Taharet sözlükte “temizlenmek, arınmak” anlamına gelir.

Temiz olmak için gün içerisinde neler yapıyorsunuz? Temizlik; bedenimizin, giysilerimizin, çevremizin ve ahlakımızın kötü, çirkin, pis olan şeylerden arınmasıdır. Temizlik, maddi ve manevi temizlik olarak ikiye ayrılır. Maddi temizlik bedenimizin, giysilerimizin ve çevremizin her türlü kirden ve pastan arındırılmasına denir. Manevi temizlik ise kalbimizin, duygularımızın her türlü kötü fikir ve düşünceden uzaklaşmasıdır. Yüce Allah  edenimizi, elbiselerimizi ve çevremizi temiz tutmamızı emretmiştir. Aynı zamanda Allah (c.c.) rızasını gözeterek güzel davranışlarda bulunmamızı ve kötü davranışlardan uzaklaşarak kalbimizi kirden arındırmamızı istemiştir. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’de Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur: “… Elbiseni tertemiz tut. Kötü şeyleri terk et.”1 İslam dini, temizliğe büyük önem vermiştir. Çünkü temizlik hem sağlık hem de ibadetler için gereklidir. Hastalığa neden olan mikroplar temiz olmayan ortamlarda çoğalır. Mikropların çoğalması insanların sağlığını bozar ve böylece hastalıklar yaygınlaşır. İslam dini, toplumun sağlıklı, huzurlu ve mutlu olmasını istediği için insanların temiz olmasını ve çevresini de temiz tutmasını ister. Hz. Muhammed (s.a.v.) de “Temizlik imanın yarısıdır.”2 hadisiyle Allah’a (c.c.) inanan bir kimsenin temiz olması gerektiğini vurgulamıştır. Aynı zamanda kendisi de bedenini, elbiselerini ve çevresini temiz tutarak Müslümanlara örnek olmuştur.3 Allah (c.c.) rızası için yapılan her güzel iş ve davranış kalbin kirden arınmasını sağlar. Sözünde durmak, adaletli davranmak, dürüst ve güvenilir olmak gibi güzel davranışlar insanın ahlakını güzelleştirir. Güzel ahlaklı olan bir kimse de başkalarına karşı kötü duygu ve düşünceler beslemez. Kalbindeki temiz duygu ve düşünceler davranışlarına yansır. İnsanlara karşı saygılı davranır ve onlara sevgiyle yaklaşır. Ayrıca maddi ve manevi yönden temiz olan kimse Allah’ın (c.c.) sevgisini de kazanmış olur. Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmuştur: “…Şunu iyi bilin ki, Allah tövbe edenleri de sever, temizlenenleri de sever.”4 Hz. Muhammed (s.a.v.) de “Allah temizdir, temizliği ve temiz olanları sever.”5 hadisiyle Müslümanlara, Allah’ın (c.c.) sevgisini kazanmak için temiz olmayı tavsiye etmiştir.

Bilgi Kutusu

İhlâs, sözlükte “saflaşmak, arınmak” anlamına gelir. Terim olarak ise ibadet ve iyilikleri gösterişten ve menfaat kaygılarından arındırıp sadece Allah (c.c.) için yapmak demektir.

İbadet ederken Yüce Allah’ın huzuruna çıkıldığı için O’nun karşısında temiz olmak O’na olan sevgi ve saygımızın bir göstergesidir. Bu yüzden bazı ibadetlerin geçerli olması için temizlik şartı aranır. Örneğin namaz kılacak olan bir kişi abdest almalıdır. Bunun yanı sıra elbiselerinin ve namazın kılınacağı yerin temizliğine dikkat etmeli, kötü duygu ve düşüncelerden uzak durmalı ve Yüce Allah’ın huzuruna öyle çıkmalıdır. 

Bilgi Kutusu

Abdest, bedenimizdeki belirli organları dinimizin istediği şekilde yıkanması ve mesh edilmesidir.

İnsanın sadece bedenini ve elbisesini temiz tutması sağlık sorunlarını önlemek, huzurlu bir ortamda yaşayabilmek ve dinî görevlerini yerine getirebilmek için yeterli değildir. Çevrenin temizliği de bedenin temiz olması kadar önemlidir. Çünkü bulunduğu çevre yeterince temiz değilse insan yine sağlık sorunları yaşayabilir. Bu yüzden de evimizin, sokağımızın, okulumuzun, bulunduğumuz ortamın temizliğine dikkat etmeliyiz. Allah’ın (c.c.) insanlardan istediği temizliğe gereken özeni göstermeliyiz. Tamamını Oku

Din ve Temizlik

1. İslam’ın İnanç Esasları

İman, sözlükte “inanma, tasdik etme” demektir. Dinî bir terim olarak ise; Yüce Allah’ın varlığına, birliğine, sıfatlarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kitaplarına, meleklerine, iyiliğin ve kötülüğün O’ndan geldiğine inanmaktır. İslam dinini kabul eden kimselerin inanması gereken bazı esaslar vardır. Bu esaslara, İslam’ın inanç esasları denir. İslam’ın inanç esasları “imanın şartları” olarak da bilinir. Bu esaslar Allah’ın (c.c.) varlığına ve birliğine, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kader ve kazaya inanmayı kapsar. İslam’ın inanç esaslarını şüphe duymadan kabul etmek gerekir. Bu şekilde inanmaya iman etmek denir. Kur’an-ı Kerim’de iman eden kimseler şu ayette cennetle müjdelenmişlerdir: “Muhakkak ki Allah, iman edip iyi davranışlarda bulunan kimseleri, zemininden ırmaklar akan cennetlere kabul eder...”1 İman eden bir kimse inandığına gönülden bağlanır ve inancını davranışlarıyla da gösterir. Allah’a iman Allah’ın (c.c.) varlığına ve birliğine iman etmektir. Allah’a (c.c.) iman etmek inanç esaslarının temelidir. Çünkü diğer inanç esasları da Allah’ın (c.c.) varlığına iman etmeyi gerektirir. Yüce Allah’ı Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sözlerinde aktarılan özellikleriyle tanır, bu tanıdığımız şekilde de iman ederiz. Örneğin; Yüce Allah’ın eşi ve benzeri olmayan bir varlık olduğuna iman ederiz. Bu durum İhlas suresinde söyle açıklanmaktadır: “De ki: O, Allah tektir. Allah Samed’dir. (Her şey O’na muhtaçtır, O, hiçbir şeye muhtaç değildir.) O, doğurmamış ve doğmamıştır. O’nun hiçbir dengi yoktur.”2 Meleklere iman Allah’ın (c.c.) emriyle çeşitli görevleri yerine getiren, nurdan yaratılmış ve gözle görülmeyen varlıkların varlığına iman etmektir. Melekler hakkındaki bilgiyi Kur’an-ı Kerim’den ve Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sözlerinden öğreniriz. Farklı görevleri olan birçok melek vardır. Melekler insanları koruyup kollar3, onlar için dua eder4 ve insanların iyiliğini isterler. Bazı melekler insanların davranışlarını kayıt altına alır. Meleklerin varlığına iman eden insanlar kötü davranışlardan uzak durur ve meleklerin onlar için dua ettiklerini bilip huzurlu olurlar. Kitaplara iman Allah’ın (c.c.) gönderdiği tüm ilahi kitaplara iman etmektir. Yüce Allah insanları doğru yola yöneltmek için peygamberler aracılığıyla kitaplar göndermiştir. Kur’an-ı Kerim’de bu konu “… Allah, müjdeleyici ve uyarıcı olarak peygamberleri gönderdi. İnsanlar arasında, anlaşmazlığa düştükleri hususlarda hüküm vermeleri için, onlarla beraber hak yolu gösteren kitapları da gönderdi…”5 şeklinde belirtilmektedir. Bu kitaplar insanları iyi ve güzel olana yönlendirir. Kötü ve yanlış davranışlardan sakındırır. Kitaplara iman eden bir kimse Allah’ın (c.c.) bu kitaplarla kendisine yol gösterdiğini bilir. Böylece son ilahi kitap olan Kur’an-ı Kerim’i okuyup ona uygun yaşamaya çalışır. Peygamberlere iman Allah’ın (c.c.) gönderdiği tüm peygamberlere iman etmektir. Allah (c.c.) emir, yasak ve öğütlerini bildirmek için insanlar arasından elçiler seçmiştir. Bu elçilere peygamber denir. Peygamberler Allah’tan (c.c.) aldıkları mesajı insanlara iletirler. İnsanlara rehberlik eder, doğru ve yanlış olanı açıklarlar. Allah (c.c.), her toplum için peygamber göndermiştir. Bu durum Kur’an-ı Kerim’de şöyle belirtilmektedir: “…Hiçbir ümmet yoktur ki, aralarında bir uyarıcı gelip geçmiş olmasın.” 6 Müslümanlar ilk peygamber Hz. Âdem’den (a.s.), son peygamber Hz. Muhammed’e (s.a.v.) kadar tüm peygamberlere inanırlar. Onların Allah’ın (c.c.) kulu ve elçisi olduğunu kabul ederler. Peygamberlere iman eden kişiler onları örnek alır ve onların rehberliğinde hayatlarını sürdürürler. Ahirete iman İnsanın ölümüyle başlayıp sonsuza kadar sürecek olan hayata ahiret hayatı denir. Bu hayatın varlığına inanmak ahirete iman etmektir. Dünya hayatı insanın ölümüyle son bulan geçici bir hayattır. İnsanlar bu dünyada yaptıkları davranışların karşılığını ahirette alırlar.  Kur’an-ı Kerim’de dünya hayatının geçiciliği ve ahiret hayatının önemi şöyle belirtilmektedir: “Dünya hayatı ancak bir oyun ve bir eğlencedir. Elbette ki ahiret yurdu Allah’a karşı  elmekten sakınanlar için daha hayırlıdır…”7 İnsanların yaptıkları tüm iyi ve kötü davranışların karşılığını ahirette alacak olmaları davranışlarının sorumluluğunu üstlenmelerini sağlar. Bu nedenle ahirete iman eden insanlar söz ve davranışlarına dikkat ederler. Bu dünyadaki  amanlarını en iyi şekilde değerlendirirler. Kader ve Kazaya iman   Her şeyin Allah’ın (c.c.) bilgisi ve dilemesi ile gerçekleştiğine iman etmektir. Kader, Allah’ın (c.c.) her şeyi bir ölçüye göre yaratmasıdır. Kaza ise olayların bu ölçüye göre  gerçekleşmesidir. Kur’an-ı Kerim’de “Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık.”8 ifadesiyle bu durum açıklanmaktadır. Kader ve kazaya iman eden Müslümanlar her şeyin  llah’ın (c.c.) gücü ve iradesiyle yaratıldığını bilir. Aynı zamanda Allah’ın (c.c.) verdiği iradeyle tercihlerde bulunduklarının ve davranışlarından sorumlu olduklarının farkında olurlar. Tamamını Oku

İslam'ı Tanıyalım

3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğumu, Çocukluk ve Gençlik Yılları

3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğumu, Çocukluk ve Gençlik Yılları Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çocukluğu ve gençliğiyle ilgili neler biliyorsunuz? Hz. Peygamber Rebiülevvel ayının on ikisinde Pazartesi günü Mekke’de dünyaya geldi. Bu tarih miladi takvime göre 20 Nisan 571 tarihine denk geliyordu. Ailesi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) doğumunu büyük bir sevinçle karşıladı. Annesi Âmine biricik oğlunu kucağına aldı, bağrına bastı, öptü, kokladı. Abdülmuttalip torununun doğduğunu haber alınca onu kundağıyla kucaklayıp Kâbe’ye getirdi. Torununa kavuşmanın mutluluğuyla Allah’a (c.c.) şükretti. Kureyşlilere ziyafet verdi, yoksulları doyurdu. Torununa hangi ismi verdiğini soranlara, “Muhammed adını verdim. Dilerim ki gökte Allah, yeryüzünde de insanlar onu iyilikle ansın…” cevabını verdi.6   Mekke şehri sıcak ve kurak bir iklime sahipti. Şehrin havası bebeklerin sağlıklı büyümesini zorlaştırıyordu. Bu yüzden Mekkeliler çocuklarını bir süreliğine çevredeki köylerde yaşayan sütannelere verirlerdi. Böylece çocuklar Mekke’ye göre daha sağlıklı bir ortamda büyürdü. Ayrıca Arap dilini güzel ve doğru bir şekilde konuşmayı öğrenirlerdi.   Hz. Peygamber doğduğu yıl büyük bir kuraklık yaşandığından herkes geçim sıkıntısı çekiyordu. Sütannelik belli bir ücret karşılığında yapıldığı için hiç kimse Hz. Muhammed (s.a.v.) gibi yetim bir çocuğu almak istemiyordu. En sonunda Halime ve eşi Haris, onu yanlarına almaya karar verdiler. Haris, eşi Halime’ye, “Git onu al. Belki Allah onun vesilesiyle bereket ve bolluk ihsan eder.”7 diyerek eşini gönderdi ve Hz. Muhammed’i (s.a.v.) alarak köylerine döndüler. Hz. Peygamber’in gelmesiyle birlikte gerçekten de evlerine bolluk ve bereket geldi. Sütannesi ve süt kardeşleri onu çok sevdiler. Hz. Peygamber de onların yanında çok mutlu günler geçirdi. Sağlıklı bir şekilde büyüdü.   FİL OLAYI   Hz. Muhammed’in (s.a.v.) doğduğu yıl Mekke’de çok önemli bir olay yaşandı. Ebrehe adında bir komutan Yemen’de büyük bir tapınak inşa ettirmişti. Artık Kâbe’nin değil kendi tapınağının ziyaret edilmesini istiyordu. Bu sebeple büyük bir ordu ile Kâbe’yi yıkmak için yola çıktı. Ordusunda filler de vardı. Mekke yakınlarında konaklayan ordu Mekkelilere ait bazı hayvan sürülerini gasp etmişti. Bu sürüler içinde Abdülmuttalip’in iki yüz devesi de vardı. Abdülmuttalip Ebrehe’nin yanına giderek develerinin geri verilmesini istedi. Ebrehe bu duruma şaşırdı, “Ben buraya kutsal Kâbenizi yıkmaya geldim sen ise develerinin peşindesin.” diyerek şaşkınlığını ifade etti. Abdülmuttalip ise ona, “Ben develerin sahibiyim. Kâbe’nin sahibi ise Yüce Allah’tır. Şüphesiz ki Allah kendi evini koruyacaktır.” şeklinde cevap verdi. Ebrehe bu cevap karşında daha da şaşırdı ve adamlarına Abdülmuttalip’in develerini geri vermesini emretti. Abdülmuttalip Mekke’nin etrafındaki dağlara saklanmış olan halkının yanına döndü. Herkes korku ve panik içinde olacakları bekliyordu.   Ebrehe ordusuna hücum emri verdi. Ordu harekete geçmiş ilerlerken bir anda ordunun en önündeki fil yere çöküp kaldı. Ne yapsalar Kâbe’ye doğru hareket etmiyordu. Askerler fili hareket ettirmeye çalışırken gökyüzünde bir karaltı belirdi. Ebabil kuşlarından oluşan büyük bir kuş sürüsü ordunun üzerinde dönmeye, pençelerindeki ve gagalarındaki taşları orduya atmaya başladı. Taşlar kime isabet etse o kişi oracıkta can veriyor ya da yaralanıyordu. Kısa bir süre içinde fil ordusu dağılıp gitti. Bu olay Kur’an-ı Kerim’de Fil suresinin mealinde şöyle anlatılmıştır:   Hz. Peygamber’in doğumunu anlatmak için “Mevlit” kavramı kullanılır. Mevlit; doğma, doğum zamanı, doğum yeri, doğum yıldönümü gibi anlamlara gelir. Geçmişte, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) doğum günü olan Rebiülevvel ayının 12. gecesinde camiler kandillerle donatıldığı için bu geceye “Mevlit Kandili” ismi verilmiştir. Müslümanlar Mevlit gecesi Hz. Muhammed’e (s.a.v.) bol bol salavat duası okur, onu peygamber olarak gönderdiği için Allah’a (c.c.) şükrederler. Toplumumuzda Mevlit kandilinde Hz. Peygamber için yazılmış ve Mevlit adı verilen şiirler okumak da bir âdettir. Hz. Peygamber dört yaşına kadar sütannesi Halime’nin yanında kaldı. Daha sonra annesi Âmine’ye teslim edildi. Altı yaşındayken annesiyle beraber babasının Medine’deki kabrini ziyaret etti. Bu vesileyle Medine’deki akrabalarını da tanıdı. Orada yüzme öğrendi, arkadaşlar edindi, güzel günler geçirdi. Nihayet dönüş vakti gelmişti. Annesi Mekke’ye dönüş yolunda hastalandı ve vefat etti. Dadısı Ümmü Eymen, Hz. Muhammed’i (s.a.v.) alıp dedesi Abdülmuttalip’e teslim etti. Annesinin vefatından sonra Hz. Muhammed’i (s.a.v.) dedesi Abdülmuttalip yanına aldı. Dedesi nereye gitse onu da yanında götürürdü. Toplantılarda Hz. Peygamber’i yanına alır, konuşulan konularda onun da fikrini sorardı. Kâbe çevresinde ve Mekke sokaklarında birlikte dolaşırlardı. Dedesi onsuz sofraya oturmazdı. Kâbe’nin gölgesindeki özel minderine sadece torununun oturmasına izin verir ve “…Allah’a yemin ederim ki, gelecekte bu çocuğun şanı çok büyük olacak.” derdi.8 Hz. Muhammed (s.a.v.) sekiz yaşındayken dedesi Abdülmuttalip vefat etti. Hz. Peygamber onu çok severdi, bu yüzden vefatına çok üzüldü. Anne ve babasından sonra dedesini de kaybetmişti. Dedesinin vefatından sonra amcası Ebu Talip, yeğeni Hz. Muhammed’i (s.a.v.) himayesine aldı. Ebu Talip Mekke’nin ileri gelenlerinden, merhametli ve gönlü zengin bir insandı. Hz. Peygamberi kendi oğlu gibi severdi.   Onun bereketli bir çocuk olduğuna inanırdı. En iyi şekilde yetişmesi için elinden geleni yapardı. Ebu Talip’in eşi Fâtıma da Hz. Muhammed (s.a.v.) ile kendi çocuğu gibi ilgilenmiş ve ona daima şefkatle davranmıştır. Hz. Muhammed de (s.a.v.) kendisini koruyup gözeten yengesini anne gibi görmüştür. Yengesi Fâtıma vefat ettiği gün ona duyduğu sevgiyi, “O, beni doğuran annemden sonraki annemdi. Kendisinin çocukları aç dururken o önce benim karnımı doyururdu. Saçımı tarardı.”9 sözleriyle dile getirmiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) on yaşlarındayken, amcasının geçimine katkıda bulunmak için çobanlık yaptı. O, Mekke’nin çevresindeki dağlarda ve ovalarda geçirdiği vakitlerde tabiatı gözlemliyor, yaratılışın güzelliklerini görüyordu. Ayrıca çobanlık yapmak küçük yaştan itibaren ondaki sorumluluk duygusunu geliştiriyor, zorluklar karşısında sabırlı olmayı öğretiyordu.   Ebu Talip ticaretle uğraşır, geçimini bu yolla sağlardı. Zaman zaman kervanlarla ticaret yolculuğuna çıkardı. Hz. Peygamber amcasıyla ilk ticaret yolculuğuna on iki yaşındayken çıktı.10 Çocukluk ve gençlik yılları amcasının yanında geçen Hz. Muhammed (s.a.v.) bu sürede ondan ticareti öğrendi. Gençlik çağına ulaştığında ise artık tek başına bir ticaret kervanını yönetecek duruma gelmişti. Ticaret amacıyla çeşitli yolculuklara çıkmış; Suriye ve Yemen taraflarına, Doğu Arabistan’a ve diğer bazı bölgelere gitmişti.   Muhammedü’l-Emin (Güvenilir Muhammed) Hz. Muhammed (s.a.v.) kimseye yalan söylemez, kimseyi aldatmaya çalışmazdı. Kendisine emanet edilen şeyleri çok iyi korurdu. Tembelliği sevmezdi. Zamanının kötü alışkanlıklarından uzak durur, içki içmez, kumar oynamazdı. Kimseye haksızlık ettiği görülmemişti. İnsanlar onun fikirlerine son derece değer verir, ona danışırlardı. Çevresindeki herkes onun dürüstlüğüne, merhametine, adaletine hayrandı. O insanların her konuda güvendiği, sevdiği ve saydığı seçkin bir insandı.11 Bu sebeple Mekkeliler ona el-Emin yani “Güvenilir Muhammed” derlerdi. Hz. Muhammed (s.a.v.) hayatının hiçbir döneminde putlara tapmamış, onlar adına kesilen kurban etinden yememiş, onlar için düzenlenen şenliklere katılmamıştır. O her zaman günahlardan uzak durmuştur. Yüce Allah (c.c.) onu cahiliye davranışları sergilemekten korumuştur. Hz. Peygamber çocukluğundan itibaren Mekke müşriklerinin yaygın kötülüklerinden hiçbirini yapmamıştır. Hz. Muhammed (s.a.v.) Hilfü’l-Fudûl’a Katılıyor Arap kabileleri arasında küçük anlaşmazlıklar bile kan davaları yüzünden uzun süren savaşlara dönüşebiliyordu. Bu anlaşmazlıklar nedeniyle toplumda huzur, can ve mal güvenliği kalmamıştı. Sadece Mekkeliler değil Kâbe’yi ziyaret etmek veya ticaret yapmak için Mekke’ye gelenler de bu durumdan olumsuz etkileniyordu. Özellikle fakir ve kimsesiz insanlar büyük haksızlıklara uğruyordu. Toplumdaki haksızlıklar karşısında bazı iyi ve dürüst Mekkeliler kendi aralarında bir birlik kurdular. “Hilfü’l-Fudûl” yani “Erdemliler Birliği” denilen bu birlik, kim olursa olsun haksızlık ve zulme uğrayan insanların yanında yer alacak ve onlara yardım edecekti. Hz. Muhammed de (s.a.v.) bu birliğe katıldı ve üzerine düşen görevleri yerine getirdi. Çünkü o, haksızlıklara ve zulümlere razı olmayan bir karaktere sahipti. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Evliliği ve Çocukları Mekke’nin saygıdeğer hanımlarından biri olan Hz. Hatice (r.a.), dürüstlüğünden ve güzel ahlakından haberdar olduğu Hz. Muhammed’e (s.a.v.) kervanlarını yönetmesi teklifinde bulundu. Teklifi kabul eden Hz. Muhammed (s.a.v.) bu ticaretten büyük bir kâr elde etti. Hz. Hatice (r.a.) böylece Hz. Muhammed’i (s.a.v.) daha yakından tanıma fırsatı buldu. Bu iki güzel insan daha sonra evlenip dünyanın en mutlu ailesini kurdular. Hz. Muhammed (s.a.v.) evlendiğinde 25 yaşındaydı. Onların sevgi ve saygıya dayalı evlilikleri Müslümanlar için her zaman en güzel örnek olmuştur.   Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bu evlilikten altı çocuğu olmuştur; Kâsım, Zeynep, Rukiye, Ümmü Gülsüm, Fâtıma ve Abdullah. Kâsım iki yaşındayken, Abdullah ise bebekken vefat etti. Hz. Fâtıma dışında bütün çocukları Hz. Muhammed’den (s.a.v.) önce vefat etmiştir. Hz. Peygamberin bir de Medine döneminde eşi Hz. Mariye’den (r.a.) doğan ve küçük yaşta vefat eden İbrahim isimli bir oğlu vardır. Hz. Muhammed (s.a.v.) 35 yaşındayken, geçim sıkıntısı çeken amcası Ebu Talip’e destek olmak için onun oğlu Hz. Ali’nin (r.a.) bakımını üstlendi. O sıralar 5-6 yaşlarında küçük bir çocuk olan Hz. Ali (r.a.), Hz. Muhammed’in (s.a.v.) evinde yetişmiş, onun yanından hiç ayrılmamıştır.   Hz. Muhammed (s.a.v.) güzel ahlakı sayesinde toplumda saygı görmüş ve takdir edilmiştir. Onun davranışları bütün insanlığa örnek olmuştur. Onu örnek alan Müslümanlar doğru sözlü ve güvenilir olur. Emanetleri özenle korur, yalandan uzak durur, şaka bile olsa yalan söylemez. Yerine getiremeyeceği sözler vermez. Haksızlıklar karşısında adaletten yana olur. Aile büyüklerine değer verir, onlara saygı ve sevgi gösterir. Onları incitecek söz ve davranışlardan kaçınır. Aile içi işlerde üzerlerine düşen görevleri yerine getirir. Hz. Peygamberin çocukluk döneminde yüzmeyi ve ok atmayı öğrenmesi gibi Müslümanlar da çağın gerektirdiği bilgi ve donanıma sahip olmaya gayret eder. Hz. Peygamber gibi kötülüklerden uzak durarak güzel ahlaklı ve erdemli bireyler olmaya çalışır.   KÂBE HAKEMLİĞİ Hz. Muhammed (s.a.v.) 35 yaşındayken Mekkeliler Kâbe’yi tamir etmeye karar verdiler. Çünkü Kâbe yangın ve sel gibi nedenlerle zarar görmüştü. Kâbe’nin yeniden inşası için gerekli tüm hazırlıklar tamamlandı. Kabileler arasında iş bölümü yapıldı ve herkes bu iş bölümüne göre çalışmaya başladı. Hz. Muhammed (s.a.v.) de bu tamir işine katıldı. Kâbe’nin yeniden inşası bitip sıra Hacerü’l- Esved’i yerine koymaya gelince kabileler arasında anlaşmazlık çıktı. Hacerü’l-Esved, Kâbe’nin güneydoğu köşesine yerleştirilen ve kutsal kabul edilen siyah bir taştı. Her kabile bu siyah taşı kendisi yerleştirmek istiyordu. Anlaşmazlık neredeyse savaşa dönüşecekti. Sonunda yaşlı bir Mekkelinin yaptığı teklifi kabul ettiler; Kâbe’ye ilk gelen kişiyi hakem seçecekler ve onun verdiği karara uyacaklardı. Gelen kişi Hz. Muhammed (s.a.v.) idi. Onu gören herkes çok sevindi. Çünkü o Muhammedü’l-Emin’di. Kararında adaletsizlik yapmazdı. Durumu Hz. Muhammed’e (s.a.v.) anlattılar. Hz. Muhammed (s.a.v.) bu anlaşmazlığa çok akıllıca bir çözüm buldu; hırkasını yere serdi ve Hacerü’l- Esved’i üzerine koydu. Her kabileden bir temsilci hırkanın bir ucundan tuttu ve onu birlikte taşıdılar. Son olarak Hz. Muhammed (s.a.v.) taşı alarak yerine yerleştirdi. Bu şekilde çıkması muhtemel bir çatışmayı da engellemiş oldu. Bu olaydan sonra Mekkelilerin Hz. Muhammed’e (s.a.v.) olan sevgi ve saygıları daha da arttı. (bk. İbn Hişam, es-Sîre, C 1, s.204-211.)   Tamamını Oku

Hz. Muhammed'i (s.a.v.) Tanıyalım

2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Ailesi

2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Ailesi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ailesinden kimleri biliyorsunuz? Aile insan hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Bu yüzden Hz. Peygamberi daha yakından tanıyabilmek için onun aile büyüklerini de tanımamız gerekir. Onun ailesi insanlığın en hayırlı ailesidir. Hz. Muhammed (s.a.v.) bu konuda şöyle buyurmuştur: “Allah insanları yarattı ve beni en hayırlılarından kıldı... Ben şahıs olarak da aile olarak da insanların en hayırlısıyım.”3 Hz. Muhammed (s.a.v.), Hz. İbrahim’in (a.s.) oğlu Hz. İsmail’in (a.s.) soyundan; Kureyş kabilesinden ve Haşimoğulları sülalesindendir. Kureyşliler insanlar arasında dürüstlük, güvenirlik ve  yardımseverlikleriyle tanınırdı. Haşimoğulları ailesi ise Kureyş kabilesinin en asil, en hayırlı ailesiydi. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) dedesi Abdülmuttalip, Kureyş kabilesinin ileri gelenlerindendi. İnsanlar arasında soyluluğu ve iyilikseverliğiyle tanınmıştı. İnsanlara yardım etmeyi severdi. Mekke’ye dışarıdan gelen hacılara su dağıtma görevini üstlenmişti. O, yıllar önce unutulan zemzem kuyusunun yerini Allah’ın (c.c.) yardımıyla bulmuş ve zemzem suyunu yeniden çıkararak insanların faydasına sunmuştu.4 Hz. Peygamberin babası Abdullah ve annesi Âmine Mekke’de herkes tarafından sevilen ve saygı gösterilen kişilerdi. Abdullah, Âmine ile evlendikten kısa bir süre sonra ticaret amacıyla Şam’a ve Gazze’ye gitti. Dönüş yolunda hastalandı ve Mekke’ye varamadan Medine’de vefat etti. Vefat ettiğinde henüz 25 yaşındaydı.5 Bu nedenle Hz. Muhammed (s.a.v.) yetim olarak doğdu. Hz. Peygamberin annesi Âmine, Zühreoğulları ailesinden Vehb’in kızıydı. Mekke’nin en saygıdeğer hanımlarındandı. Hz. Peygamber altı yaşındayken annesi de vefat etti. Bu sebeple o hem yetim hem öksüz büyüdü. Hz. Muhammed (s.a.v.), annesinin vefatından sonra dedesi Abdülmuttalib’in yanında kaldı. Ancak dedesi de birkaç yıl sonra vefat etti. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hayatında önemli bir yere sahip olan bir diğer kişi amcası Ebu Talip’tir. Ebu Talip saygın ve dürüst biriydi. Mekkeliler tarafından sevilir, sayılır ve sözü dinlenirdi. Yeğeni Hz. Muhammed’i (s.a.v.) çok severdi. Onu kendi çocuğu gibi büyüttü. İlgi ve şefkatini ondan esirgemedi. Ona her zaman destek oldu ve yardım etti. Hz. Peygamber de amcasına karşı daima saygı ve sevgi gösterdi. Ebu Talip’in eşi Fâtıma da Hz. Muhammed’e (s.a.v.) annelik yaptı. Ona daima şefkat ve merhametle davrandı, onu diğer evlatlarından ayırmadı. Ebu Talip’in yanı sıra amcaları Zübeyr, Abbas ve Hamza da Hz. Muhammed’e (s.a.v.) yakınlık gösteren aile büyüklerindendi.   Hz. Peygamberin hayatında sütannesi Hz. Halime de önemli bir yere sahiptir. Hz. Peygamber dört yaşına kadar onun yanında büyüdü. Süt kardeşleri Şeyma, Abdullah ve Üneyse ile birlikte güzel bir çocukluk dönem i geçirdi. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hayatında aile büyüklerinin önemli bir yeri vardır. O, kendisini büyüten, seven, koruyan ve destekleyen yakınlarına daima saygı ve sevgi göstermiştir. Bizler de aile büyüklerimize ve yakın akrabalarımıza sevgi ve saygı gösterir, onlara en güzel şekilde davranırız.     Tamamını Oku

Hz. Muhammed'i (s.a.v.) Tanıyalım

1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğduğu Çevre

1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğduğu Çevre Mekke şehri ve Kâbe ile ilgili neler biliyorsunuz? Hz. Muhammed’i (s.a.v.) daha iyi tanımak için onun dünyaya geldiği Mekke şehrinin tarihini bilmemiz gerekir. Arap Yarımadası’nda bulunan Mekke, Müslümanlar için çok önemli bir şehirdir. Çünkü Müslümanların kıblesi olan Kâbe Mekke’dedir. Kâbe, yeryüzünde Allah’a (c.c.) ibadet amacıyla yapılan ilk mabettir.1 Hac ibadeti esnasında ziyaret edilen diğer dinî mekânlar da Mekke şehri ve civarında bulunur. Yapıldıktan sonra yıkılan ve yeri unutulan Kâbe, Hz. İbrahim (a.s.) ve oğlu Hz. İsmail (a.s.) tarafından yeniden inşa edilmiştir. Bu konu Kur’an-ı Kerim’de şöyle anlatılmaktadır: “Hani İbrahim, İsmail ile birlikte evin (Kâbe’nin) temellerini yükseltiyor, ‘Ey Rabbimiz! Bu yaptığımızı kabul buyur. Şüphesiz Sen işitensin, bilensin. Rabbimiz! bizi Müslümanlardan eyle ve neslimizden de Müslüman bir ümmet çıkar…’ (diye dua ediyorlardı.)”2   KÂBE Hz. Âdem’den (a.s.) sonra insanlar çoğaldı ve dünyanın farklı yerlerine dağıldılar. Filistin bölgesinde yaşayan Hz. İbrahim (a.s.), Allah’ın emriyle eşi Hz. Hacer’i ve oğlu Hz. İsmail’i (a.s.) Mekke şehrine getirdi. O zamanlar Mekke kurak bir vadiydi. Ağaç ve su yoktu. İnsanlar o bölgede yaşamıyordu. Kâbe’nin yeri de unutulmuştu. Hz. İbrahim (a.s.), eşini ve oğlunu Allah’ın (c.c.) emriyle burada bırakarak geri döndü. Bir süre sonra anne ile oğlunun yiyecek ve içecekleri tükendi. Hz. Hacer oğluna su aramak için koşuşturmaya başladı. Allah’a dua etti, yalvardı. Geri döndüğünde oğlu İsmail’in ayaklarının değdiği yerden suların aktığını gördü. Bu suya zemzem adı verildi. Zemzem suyunun çıkmasıyla birlikte Mekke’ye yerleşenlerin sayısı arttı. Anne ile oğlu da burada yaşamaya başladılar. Bir gün Hz. İbrahim (a.s.) Mekke’ye eşini ve oğlunu ziyarete geldi. O ve oğlu, Allah’ın emriyle Kâbe’yi yeniden inşa ettiler. Artık Mekke insanların Allah’a (c.c.) ibadet ettikleri bir yer olmuştu. Hz. İsmail (a.s.) burada evlendi ve çocukları oldu. Zamanla Hz. İsmail’in (a.s.) soyundan gelen Kureyş kabilesi Mekke’ye hâkim oldu. Hz. Muhammed de (s.a.v.) Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’in (a.s.) soyundandır ve Mekke’de dünyaya gelmiştir. (bk. Sadettin Ünal, “Kâbe”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 24, s. 21-22.) Mekke’de Dinî Hayat Hz. İsmail’in (a.s.) vefatından sonra Mekkeliler zamanla tek Allah inancından uzaklaştılar. Kâbe’yi kutsal bir ibadet yeri olarak kabul etmelerine rağmen Allah’ı (c.c.) ve ahireti unuttular. Putperest bir topluma dönüştüler. Gittikleri ülkelerden Mekke’ye putlar getirdiler ve kendilerine taştan, tahtadan putlar yaptılar. Bir süre sonra Kâbe’nin içi ve dışı putlarla doldu. Bu dönemde Mekke halkı çeşitli şekil ve büyüklükteki putlara tapınıp, dua ve isteklerini onlardan dilerdi. Putlar adına kurban keser onlar için şenlikler düzenlerdi. Mekkeli müşrikler ölümden sonra dirilmeye, cennet ve cehennemin varlığına inanmazlardı. Tek düşünceleri daha çok kazanmak ve dünyanın gelip geçici zevkleriyle oyalanmaktı. Böyle olunca da toplumda haksızlıklar, zulümler ve günahlar son derece  yaygınlaşmıştı. İçki içmek, kumar oynamak, hırsızlık yapmak, insanların mallarını gasp etmek sıradan davranışlar halini almıştı. Güçlüler zayıfları ezer, zenginler fakirleri hor görür, kölelere, kadınlara ve kız çocuklarına hiçbir değer verilmezdi. Hatta kız çocuğu sahibi olmak ayıplanırdı. Bazı Mekkeliler fakirlik ve ayıplanma korkusuyla kız çocuklarını çölde ölüme terk ederdi.   İslam’dan önce insanların yaşadıkları bu karanlık döneme “cahiliye dönemi” denir. Cahiliye; Allah’ın (c.c.) rızasına uygun olmayan tutum ve davranışlar içinde olmak demektir. Cahiliye anlayışının geçerli olduğu toplumlarda bilgi yerine bilgisizlik, dürüstlük yerine yalancılık, adalet yerine zulüm, paylaşma yerine bencillik, merhamet yerine acımasızlık hâkim olur. Hz. Peygamberin doğduğu dönemde Mekkeli müşrikler cahillik içinde yaşıyordu. Ancak Mekke’de az da olsa, Hz. İbrahim’den (a.s.) kalan doğru inancı sürdüren insanlar da vardı. Bunlara hanif denirdi. Hanifler, Allah’a (c.c.) şirk koşmaz, putlara tapmaz ve günahlardan uzak durmaya çalışırlardı. Arap Yarımadası’nın değişik bölgelerinde putperestlik dışında farklı inançlara mensup insanlar da yaşardı. Hristiyanlık ve Yahudilik bu inançlardandı. Özellikle Medine şehrinde Yahudiler putperestlerle bir arada yaşarlar ve içlerinden bir peygamberin yakın bir zamanda kendileri için geleceğine inanırlardı.   Not: Allah’a (c.c.) ortak koşmak, O’ndan başka varlıkları tanrı kabul etmek ve onlara tapmak İslam dininde “şirk” olarak adlandırılır ve en büyük günah sayılır. Çünkü tek bir Allah (c.c.) vardır. O’na şirk koşmak insanın büyük bir hatanın içine düşmesine neden olur. Allah’a (c.c.) ortak koşanlara Kur’an-ı Kerim’de “müşrik” adı verilir. İslam dinine göre bir Müslümanın şirkten uzak durması gerekir.   Mekke’de Sosyal ve Ekonomik Hayat Arap Yarımadası’nın yerli halkı olan Araplar kabileler halinde yaşardı. Kabileye bağlılık Araplar için çok önemli kabul edilirdi. Ufak anlaşmazlıklar bile kabileler arasında savaşların çıkmasına sebep olur ve bu savaşlar bazen uzun yıllar süren kan davalarına dönüşürdü. Mekke’de özgür insanların yanı sıra köleler de vardı. Kölelerin hiçbir hakkı yoktu. Onlar sahiplerinin malı sayılır, pazarlarda alınır satılırdı. Kadınlara ve kız çocuklarına da değer verilmezdi. Arapların bir kısmı şehirlerde yerleşik olarak, bir kısmı ise çöllerde ve kırsal alanlarda göçebe olarak yaşardı. Göçebe olarak yaşayanlara bedevî denirdi. Bunlar genellikle hayvancılıkla uğraşır ve çadırlarda barınırlardı. Köylerde ve şehirlerde yaşayan Araplar ise geçimlerini tarım ve ticaret yaparak sağlardı. Mekke gelişmiş bir ticaret şehriydi. Mekkeli Araplar, Suriye ve Yemen şehirleri arasında deve kervanlarıyla ticaret için yolculuklara çıkarlardı. Ayrıca Kâbe tüm Arabistan’da kutsal kabul edildiği için farklı bölgelerde yaşayan Araplar burayı sık sık ziyarete gelirdi. Yılın belli zamanlarında Mekke’de panayırlar kurulurdu. İnsanlar bu panayırlarda buluşur, hem ticaret yapar hem de çeşitli sosyal faaliyetlerde bulunurlardı. Arap toplumunda şiir sanatı çok gelişmişti. Mekke’de şiir yarışmaları düzenlenir, en güzel şiirler Kâbe’nin duvarına asılırdı. Şairler toplumda büyük saygı görür, başarılı şairler zenginler tarafından ödüllendirilirdi.   Tamamını Oku

Hz. Muhammed'i (s.a.v.) Tanıyalım